1. Podstawy fizjologii wysiłku - Ja n Górski 1.1. Narząd ruchu 1.1.1. Mięśnie szkieletowe 1.1.1.2. Czynność skurczowa mięśnia 1.2. Wykorzystanie tlenu przez ustrój ludzki 1.2.1. Przemiana materii 1.2.1.1. Podstawowa przemiana materii (P PM 1.2.1.2. Całkowita przemiana materii (C PM 1.2.1.3. Współczynnik oddechowy (RQ 1.2.1.4. Deficyt tlenowy i dług tlenowy 1.2.2. Pobór tlenu w czasie wysiłku ó, stałym obciążeniu 1.2.3. Pobór tlenu w czasie wysiłku o wzrastającym obciążeniu; V 0 2max 15 1.2.3.1. Metody pomiaru V 0 2max 1.2.3.2. Czynniki determinujące V 0 2max 1.2.3.3. Wydolność fizyczna 1.3. Ocena obciążeń wysiłkiem 1.3.1. Skala B o r g a 1.3.2. Próg mleczanowy 1.3.2.1. Zastosowanie wyników pomiaru progu mleczanowego 1.3.3. MET 1.4. Źródła energii dla mięśni 1.4.1. ATP i fosfokreatyna 1.4.2. Substraty wewnątrzmięśniowe 1.4.2.1. Glikogen 1.4.2.2. Triacyloglicerole mięśniowe 1.4.3. Substraty krwiopochodne 1.4.3.1. Glukoza 1.4.3.2. Wolne kwasy tłuszczowe 1.4.3.3. Lipoproteiny osocza 1.4.3.4. Ciała ketonowe 1.4.3.5. Aminokwas 1.4.4. Białka 1.4.4.1. Zapotrzebowanie na białko w czasie wysiłku 1.4.4.2. Powysiłkowa synteza białka w mięśniach 1.4.5. Amoniak Wpływ treningu na wykorzystanie węglowodanów i tłuszczów 1.5.1. Trening wy trzyma łościowy 1.5.2. Trening beztlenowy Wpływ wysiłku na układ wydzielania wewnętrznego 1.6.2. Wpływ wysiłku na stężenie hormonów we krwi 1.6.2.1. Adrenokortykotropina i hormony wydzielane przez korę nadnerczy 1.6.2.2. TSH i hormony wydzielane przez gruczoł tarczowy 1.6.2.3. Gonadotropiny i hormony wydzielane przez gruczoły płciowe (g o n a d y 1.6.2.4. Prolaktyna 1.6.2.5. Hormon wzrostu (G H ) 1.6.2.6. Hormon antydiuretyczny (wazopresyna, A D H ) 1.6.2.7. Przedsionkowy peptyd natriuretyczny (sodopędny) (A N P ) 1.6.2.8. Hormony wydzielane przez wyspy trzustki (wyspy Langerhansa 1.6.2.9. Aminy katecholowe (adrenalina, noradrenalina 1.6.2.10. Erytropoetyna 1.6.2.11. O k sy to cy n a 1.6.2.12. Parathormon i k a lc y to n in a 1.6.2.13. Peptydy o p io id ow e 1.6.2.14. Hormony regulujące łaknienie (apetyt Wpływ wysiłku na układ krążenia 1.7.2. Wysiłki dynamiczne 1.7.2.1. Objętość minutowa serca 1.7.2.2. Ciśnienie tętnicze 1.7.2.3. Wykonywanie wysiłku kończynami górnymi 1.7.2.4. Wpływ wysiłku na dystrybucję krwi w ustroju 1.7.3. Wysiłek statyczny a czynność układu krążenia 1.7.4. Krążenie płucne 1.7.5. Ekstrakcja tlenu w tkankach 1.7.6. Mioglobina Wpływ treningu na układ krążenia 1.8.1. Częstość skurczów s e r c a 1.8.2. Wielkość serca 1.8.3. Objętość wyrzutowa 1.8.4. Objętość minutowa 1.8.5. Naczynia krwionośne 1.8.6. Ciśnienie tętnicze Wpływ wysiłku na układ oddechowy 1.9.2. Wpływ wysiłku na wentylację płuc 1.9.3. Wpływ treningu wytrzymałościowego na wentylację płuc . 1.10. Wpływ wysiłku na krew 1.10.2. Wpływ wysiłku 1.10.3. Wpływ treningu wytrzymałościowego 1.11. Wpływ wysiłku na równowagę kwasowo-zasadową 1.12. Wpływ wysiłku na czynność nerek 1.12.2. Wpływ wysiłku 1.13. Wpływ wysiłku na czynność przewodu pokarmowego 1.13.2. Wpływ wysiłku 1.14. Wpływ wysiłku na układ odpornościowy 1.14.2. Wpływ wysiłku 1.14.3. Wpływ treningu wytrzymałościowego 1.14.4. Cytokiny 1.15. Zmęczenie 1.15.2. Zmęczenie obwodowe 1.15.2.1. Droga ruchowa 1.15.2.2. Przyczyny mięśniowe 1.15.3. Zmęczenie ośrodkowe 1.15.4. Przetrenowanie 2. Podstawy treningu fizycznego - Zdzisław Adach, Mariusz Naczk 2.1. Trening wytrzymałościowy 2.1.1. Metody treningu wytrzymałościowego 2.1.1.1. Metody treningu ciągłego 2.1.1.2. Metody treningu powtórzeniowego 2.1.1.3. Metody treningu interwałowego wytrzymałości . 2.1.2. Wpływ treningu wytrzymałościowego na organizm 2.1.3. Wpływ treningu na ekonomikę wysiłku 2.2. Trening szybkości (wydolności beztlenowej) 2.3. Ocena wydolności 2.3.1. Ocena wydolności tlenowej 2.3.1.1. Metody pomiaru maksymalnego poboru tlenu 2.3.2. Ocena wydolności beztlenowej 2.3.2.1. Test M argarii-Kalamena 2.3.2.2. Test ergometryczny „siła-szybkość” według Vandewalle’a 2.3.2.3. Test Wingate (Bar-Ora) 2.3.2.4. Stężenie kwasu mlekowego w ocenie wydolności beztlenowej 2.4. Trening ogólnorozwojowy 2.5. Trening siły mięśniowej 2.5.1. Rola treningu sitowego w utrzymaniu zdrowia 2.5.2. Trening siłowy u dzieci 2.5.3. Metody treningu siły i ich wpływ na organizm 2.5.3.1. Metoda izometryczna (statyczna 2.5.3.2. Metody dynamiczne 2.5.3.3. Elektrostymulacja mięśni (EM S 3. Wysiłek fizyczny i trening kobiet - Zdzisław Adach, Wioletta Brzenczek-Owczarzak Skład ciała 3.3. Metabolizm 3.4. Układ ru c h u 3.5. Siła mięśniowa 3.6. Trening siłowy 3.7. Krew i układ krążenia 3.8. Układ oddechowy 3.9. Termoregulacja 3.10. Wydolność tlenowa 3.11. Cykl miesiączkowy a zdolność do wykonywania wysiłków wytrzymałościowych, szybkościowych i siłowych 3.12. Trening wytrzymałościowy 3.13. Zdolność do wykonywania wysiłków beztlenowych 3.14. Trening a zaburzenia cyklu miesiączkowego 3.15. Hormony a wysiłek 3.16. Wysiłek fizyczny i trening kobiet w ciąży 3.16.1. Rola hormonów płciowych w przebiegu c i ą ż y 3.16.1.1. Progesteron 3.16.1.2. Estrogeny 3.16.1.3. Relaksyna 3.16.1.4. Somatomammotropina kosmówkowa 3.16.2. Uwarunkowania wysiłku podczas ciąży 3.16.2.1. Zmiany w składzie ciała oraz układzie r u c h u 3.16.2.2. Wydatek energetyczny oraz zapotrzebowanie na tlen 3.16.2.3. Układ krążenia 3.16.2.4. Termoregulacja matki i płodu 3.16.3. Trening rekreacyjny w okresie ciąży i uzasadnienie jego stosowania 3.16.4. Wpływ treningu w okresie ciąży na zdolność do wykonywania wysiłków długotrwałych (wydolność tlenową 3.16.5. Demineralizacja kości 3.16.6. Karmienie piersią 3.16.7. Ciąża a sport wyczynowy 3.16.8. Trening siłowy w okresie ciąży 3.16.9. Specyfika kobiet starszych a możliwości poprawy siły i mocy mięśni Wysiłek fizyczny i tren in g sportowy w wieku rozwojowym - Marian Krawczyński 4.1. Rozwój ontogenetyczny (osobniczy 4.2. Czynniki rozwoju a tzw. norma auksologiczna (rozwojowa 4.2.1. Czynniki wpływające na rozwój 4.2.2. Granice normy auksologicznej (rozwojowej 4.3. Rozwój motoryczny w wieku rozwojowym 4.4. Odrębności morfologiczno-funkcjonalne i psychiczne w wieku rozwojowym a wysiłek fizyczny 4.5. Odrębności reakcji układu krążenia i układu oddechowego u dzieci na obciążenia fizyczne 4.6. Sprawność i wydolność fizyczna u dzieci i młodzieży oraz metody ich o c e n y 4.6.1. Hipokinezja - czynnik obniżający wydolność fizyczną 4.6.2. Testy i mierniki sprawności i wydolności fizycznej stosowane u dzieci 4.7. Wiek biologiczny a zwiększony wysiłek fizyczny 4.8. Ogólne zasady żywienia dzieci aktywnych sportowo 4.9. Ogólne zasady prowadzenia treningu dzieci i młodzieży 4.10. Kategorie wiekowe rozpoczęcia treningów i zasady kwalifikacji do określonych dyscyplin sportu 4.11. Niepożądane skutki szkolenia sportowego nieletnich 5. Starzenie się a wydolność fizyczna człowieka -Jerzy A. Zołądź, Joanna Majerczak, Krzysztof Duda 5.1. Starzenie się a skład ciała 5.2. Starzenie się a masa mięśni szkieletowych 5.3. Starzenie się a siła i moc mięśni szkieletowych człowieka 5.4. Starzenie się a maksymalny pobór tlenu 5.5. Trening fizyczny osób w starszym wieku 5.5.1. Trening s i ł o w y 5.5.2. Trening wytrzymałościowy 6. Wysiłek fizyczny w różnych temperaturach otoczenia - Zbigniew Szyguła, Anna Lubkowska 6.2. Podstawy termoregulac ji 6.3. Wysiłek w wysokiej temperaturze otoczenia 6.3.1. Następstwa odwodnienia 6.3.2. Następstwa hipertermii 6.3.3. Profilaktyka zaburzeń cieplnych i poprawa zdolności do wysiłku 6.4. Wysiłek w niskiej temperaturze otoczenia 6.4.1. Fizjologiczna reakcja na zimno 6.4.1.1. Reakcje naczyniowe 6.4.1.2. Termogenez a 6.4.2. Adaptacja do długotrwałej ekspozycji na zimno 6.4.3. Wysiłek w zimnym powietrzu 6.4.4. Wysiłek w zimnej wodzie 6.4.5. Zdolność do wysiłku w niskiej temperaturze otoczenia 6.4.6. Zagrożenia związane z wysiłkiem w niskiej temperaturze otoczenia 6.4.7. Zapobieganie w ychłodzeniu 7. Zintegrowana odpowiedź u stroju n a niedotlenienie wysokościowe - Bruno Grassi, Jerzy A. Zołą ś 7.2. Zmiana ciśnienia tlenu wraz ze wzrostem wysokości nad poziom morza 7.3. Hipoksja i hiperwentylacja wysokościowa - wpływ aklimatyzacji 7.4. Wymiana tlenu w płucach na szczycie Mount E v e r e s tu 7.5. Przesunięcia krzywej dysocjacji oksyhemoglobiny 7.6. Konsekwencje kwasowo-zasadowe hipoksji wysokościowej 7.7. Wydolność fizyczna w warunkach wysokogórskich 7.7.1. Wysiłki krótkotrwałe o mocy maksymalnej 7.7.2. Wysiłki długo trwałe 7.8. Trening w warunkach wysokogórskich 8. Wysiłek i sp o rt niepełnosprawnych - Krzysztof Klukowski, Bartosz Molik 8.2. Specyfika zdolności wysiłkowej w procesie u sprawniania 8.3. Testy czynnościowe i ich odrębności w przypadku osób z niepełnosprawnością 8.4. Wybrane zagadnienia sportu niepełnosprawnych 8.4.1. Wydolność tlenowa osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego 8.4.2. Rola i znaczenie wydolności beztlenowej w życiu codziennym oraz sportowej aktywności fizycznej osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym 8.4.3. Metody oceny wydolności beztlenowej mięśni kończyn górnych osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w warunkach laboratoryjnych 9. Wpływ niedoboru aktywności ruchowej (hipokinezji) n a ustrój - Krzysztof Klukowski 9.1. Roztrenowanie i hipokinezja sportowców 9.1.1. Wpływ przerw w treningu na V 0 2max i tolerancję wysiłkową 9.1.2. Tapering jako forma poprawy zdolności wysiłkowej sportowców 9.2. Ograniczenie aktywności fizycznej i długotrwałe pozostawanie w pozycji leżącej przez osoby zdrowe 9.2.1. Objętość i skład płynów ustrojowych 9.2.2. Czynność układu krążenia 9.2.3. Nietolerancja ortostatyczna 9.2.4. Termoregulacja 9.2.5. Mięśnie szkieletowe 9.2.6. Metabolizm kości 9.2.7. Adaptacja chrząstek stawowych 9.2.8. Tolerancja węglowodanów 9.2.9. Układ odpornościowy 9.2.10. Zdolność do wysiłków fizycznych 9.2.11. Właściwości psychofizjologiczne 9.3. Przebywanie w warunkach mikrograwitacji 9.4. Hipokinezja a proces starzenia s i ę 9.5. Zapobiegnie skutkom hipokinezji 10. Trening zdrowotny - Anna J e g ie r 10.2. Trening zdrowotny - efekty fizjologiczne 10.3. Trening zdrowotny - zalecenia 10.4. Kwalifikacja do treningu zdrowotnego 10.5. Trening zdrowotny - tolerancja wysiłku fizycznego oraz możliwość powikłań 11. Wysiłek fizyczny w wybranych chorobach -A n n a Jeg ie r 11.2. Aktywność fizyczna a choroba niedokrwienna serca 11.3. Aktywność fizyczna a otyłość 11.4. Aktywność fizyczna a cukrzyca 12. Wysiłek fizyczny a żywienie - Stanisław Poprzęcki 12.2. Makroskładniki diety 12.2.1. Węglowodany 12.2.2. Tłuszcze 12.2.3. Białko 12.3. Płyny i inne składniki diety 12.4. Reaktywne formy tlenu 12.5. Dieta i jej uzupełnianie - suplementy 12.6. Żywienie w wysiłku o wysokiej intensywności (H IE ) 12.7. Żywienie w sportach walki (SW 12.8. Żywienie w wysiłku wytrzymałościowym (EE 12.9. Żywienie w ekstremalnych sportach wytrzymałościowych 12.10. Żywienie w wysiłku przerywanym o wysokiej intensywności (HUE). 13. Doping w sporcie -Jerzy Smorawiński, Andrzej Pokrywka 13.2. Definicja dopingu 13.3. Reguły antydopingowe 13.4. Analiza środków dopingujących 13.5. Lista substancji i metod zabronionych w sporcie 13.6. Medyczne aspekty stosowania środków dopingujących 13.7. Steroidy anaboliczno-androgenne 13.8. Erytropoetyna 13.9. Insulina 13.10. Hormon wzrostu 13.11. Agoniści receptorów beta2-adrenergicznych 13.12. Modulatory hormonów i metabolizmu 13.13. Diuretyki 13.14. Stymulanty 13.15. Narkotyki 13.16. Kanabinoidy 13.17. Glikokortykoidy (glikokortykosteroidy, G K S ) 13.18. Beta-blokery (beta-adrenolityki 13.19. Nieświadome użycie substancji dopingujących 14. Podstawy genetyki wysiłku fizycznego - Małgorzata Zendzian-Piotrowska. . 315 14.2. Geny warunkujące zdolność organizmu do wysiłku fizycznego 14.2.1. Gen ACT N 3 14.2.2. Gen ACE 14.2.3. Gen B D K R B 2 14.2.4. Gen P P A R -a lfa 14.2.5. Gen M S T N 14.3. Doping g e n ow y 15. Fizjologia nurkowania - Marcin Baranowski 15.1. Historia nurkowania 15.2. Wpływ ciśnienia wody na ciało człowieka 15.3. Konsekwencje oddychania mieszaniną gazów pod zwiększonym ciśnieniem 15.4. Czynność płuc podczas nurkowania z automatem oddechowym 15.5. Fizjologia nurkowania na wstrzymanym oddechu 15.5.1. Nurkowanie na wstrzymanym oddechu jako sport 15.5.2. Fazy wstrzymania oddechu 15.5.3. Wymiana gazowa w trakcie wstrzymywania oddechu 15.5.4. Odruch nurkowy 15.5.5. Wpływ wstrzymania oddechu na m ó z g 15.5.6. Mechanizmy zapobiegające zgnieceniu klatki piersiowej na dużej głębokości 15.5.7. Zagrożenia związane z nurkowaniem na wstrzymanym oddechu