WPROWADZENIE DO EKONOMII Co to jest ekonomia? Co to znaczy: ekonomia? Czym się zajmują ekonomiści? Cel i metoda ekonomistów Język teorii ekonomicznej Mikroekonomia i makroekonomia Ekonomia pozytywna a ekonomia normatywna Osobliwości ekonomii Rola doświadczenia Statystyczny charakter praw ekonomicznych Zmienność warunków gospodarowania Prognozy, które same się obalają, i podobne problemy Ekonomia a interesy Czy ekonomia jest nauką? Od planu do rynku, czyli plan Balcerowicza i jego skutki (studium przypadku) Narzędzia ekonomisty Zestawy danych ekonomicznych Źródła danych Dane statystyczne i wykresy Średnie Wartości absolutne i wartości względne Wskaźniki (indeksy) Wskaźniki jako średnie ważone Nominalna i realna wartość kwoty pieniądza Związki między zmiennymi ekonomicznymi Modele ekonomiczne a dane statystyczne Model ekonomiczny Dane obserwacyjne a modele ekonomiczne Jak czytać dane statystyczne? Plan Balcerowicza a poziom życia w Polsce (studium przypadku) Aneks. Wartość a czas MIKROEKONOMIA Rynek Co to jest rynek? Popyt Podaż Cena równowagi Efektywność rynku Rynki wolne, rynki regulowane Cena maksymalna Cena minimalna Elastyczności Prosta elastyczność cenowa popytu Mieszana elastyczność cenowa popytu Elastyczność dochodowa popytu Elastyczność cenowa podaży Zastosowania praktyczne Cena minimalna na rynku cukru w Polsce w sezonie 1995-1996 (studium przypadku) Konsument Możliwości konsumenta Ograniczenie budżetowe Przesunięcia i zmiany nachylenia linii ograniczenia budżetowego Nietypowe linie ograniczenia budżetowego Gusty konsumenta Mapa gustów konsumenta Decyzje konsumenta Optymalny koszyk dóbr Punkt równowagi a zmiany dochodu (dobra normalne, dobra niższego rzędu) Punkt równowagi a zmiany cen Zmiana ceny dobra a dobrobyt konsumenta (efekt substytucyjny i efekt dochodowy) Zastosowania teorii wyboru konsumenta Podatek pośredni czy bezpośredni? Autostrada czy transport publiczny? Budujemy tunel, aby skrócić podróż do Hipogrodu! (studium przypadku) Producent Formy przedsiębiorstw Własność prywatna i własność kolektywna Formy prawne i organizacyjne przedsiębiorstw Cele działalności przedsiębiorstwa Maksymalizacja zysku Jak przedsiębiorstwo oblicza zysk? Utargi Koszty Koszt całkowity, przeciętny, krańcowy Technika produkcji a koszty Przykład Decyzje przedsiębiorstwa o podaży Koszty przeciętne w krótkim i w długim okresie Rachunek kosztów, czyli rozterki przedsiębiorcy (studium przypadku) Formy rynku Dlaczego rynki różnią się od siebie? Konkurencja doskonała Przedsiębiorstwo: popyt, podaż, wielkość produkcji Gałąź wolnokonkurencyjna: skutki szoku popytowego Monopol Popyt, podaż, wielkość produkcji Monopol a gałąź wolnokonkurencyjna Konkurencja monopolistyczna Popyt, podaż, wielkość produkcji Różnicowanie produktu Oligopol Porozumienia przedsiębiorstw Sztywność cen Rola wejść i wyjść Telekomunikacja Polska S.A. - polski monopol naturalny (studium przypadku) Praca, kapitał , ziemia Popyt na zasoby Popyt na zasoby w krótkim okresie Popyt na zasoby w długim okresie Konkurencja niedoskonała a popyt na zasoby Popyt firm na zasoby a maksymalizacja zysku Rynkowy popyt na zasoby Rynek pracy Decyzje o oferowaniu pracy Rola związków zawodowych Równowaga na rynku pracy Rynek kapitału Kapitał rzeczowy Kapitał finansowy Rynek ziemi Zmiany cen na rynku ziemi Renta ekonomiczna Dochody właścicieli zasobów Wynagrodzenie pracy Wynagrodzenie własności Ryzyko Stosunek ludzi do ryzyka Łączenie ryzyk Ryńsk kapitałowy Łączenie ryzyka na rynku kapitałowym Różnicowanie portfela inwestycyjnego Rynek ubezpieczeń Decyzja o ubezpieczeniu się Łączenie ryzyka przez towarzystwa ubezpieczeniowe Dzielenie ryzyka przez towarzystwa ubezpieczeniowe Bariery rozwoju rynku ubezpieczeń Rynek transakcji terminowych Państwo Sprawiedliwość a efektywność Państwo dba o efektywność Państwo chroni konkurencję Państwo kontroluje efekty zewnętrzne Państwo udostępnia dobra publiczne i zapobiega tragedii wspólnego pastwiska Analiza kosztów i korzyści Państwo usuwa kłopoty z informacją Państwo dba o sprawiedliwość Podatki Transfery Podział dochodów Zawodność państwa Paradoks głosowania Wynik środkowego głosującego Ukryte porozumienie Skoncentrowane korzyści, rozproszone koszty Kartki na trucie, czyli jak pogodzić wodę (państwo) z ogniem (rynkiem) (studium przypadku) Kolokwia z mikroekonomii MAKROEKONOMIA Mierzymy dochód narodowy Produkt krajowy brutto w gospodarce zamkniętej Produkt krajowy brutto sumą wydatków na dobra finalne Produkt krajowy brutto sumą dochodów czynników produkcji Produkt krajowy brutto sumą wartości dodanej Przypływy i odpływy Przykład „Otwieramy" gospodarkę Eksport i import Produkt narodowy brutto Mierniki pochodne Produkt krajowy brutto i produkt narodowy brutto w Polsce Produkt krajowy brutto, produkt narodowy brutto i mierniki pochodne a poziom życia Wydatki a wielkość produkcji w gospodarce Równowaga w zamkniętej gospodarce bez państwa Struktura zagregowanych wydatków Wielkość produkcji w stanie równowagi Nierównowaga Mnożnik Paradoks zapobiegliwości Państwo Popyt państwa. Wpływ podatków na konsumpcję Wydatki państwa i podatki a wielkość produkcji Budżet. Dług państwa Polityka budżetowa państwa Handel zagraniczny Eksport i import Eksport i import a wielkość produkcji Luki: PKB, deflacyjna i inflacyjna Rynek pieniądza Co to jest pieniądz? Korzyści z istnienia pieniądza Banki Banki komercyjne Bank centralny Ile pieniądza jest w gospodarce? Kreacja pieniądza przez banki komercyjne Kontrola podaży pieniądza przez bank centralny Popyt na pieniądz Równowaga na rynku pieniądza WIBID, WIBOR, reverse REPO, outright sale..., czyli jak to się robi na Świętokrzyskiej (studium przypadku) Rynek pracy Co to znaczy bezrobocie? Aktywni zawodowo, pracujący, bezrobotni, bierni zawodowo Przepływy na rynku pracy Struktura bezrobocia Rodzaje bezrobocia Koszty bezrobocia Społeczny koszt bezrobocia Prywatny koszt bezrobocia Co może zrobić państwo? Likwidacja bezrobocia przymusowego Jak zmniejszyć bezrobocie naturalne (frykcyjne i strukturalne)? Wahania wielkości produkcji w gospodarce zamkniętej Poziom cen a wielkość popytu w gospodarce Opadająca linia zagregowanego popytu Makroekonomiczne szoki popytowe Poziom cen a wielkość podaży w gospodarce Wznosząca się linia krótkookresowej zagregowanej podaży Pionowa linia długookresowej zagregowanej podaży Makroekonomiczne szoki podażowe Równowaga makroekonomiczna i jej zakłócenia Równowaga makroekonomiczna Reakcje gospodarki na szoki popytowe i podażowe Inflacja Co to znaczy inflacja? Przyczyny inflacji Wzrost ilości pieniądza w obiegu Ekspansywna polityka budżetowa Inflacja a wielkość produkcji i bezrobocia Szoki popytowe Szoki podażowe Koszty inflacji Inflacja oczekiwana - przygotowane społeczeństwo Inflacja oczekiwana - nie przygotowane społeczeństwo Nieoczekiwana inflacja Jak sobie poradzić z inflacją? Środki polityki gospodarczej Instytucje Inflacja w Polsce w latach dziewięćdziesiątych XX w. Kosztowa czy popytowa? (studium przypadku) Gospodarka otwarta Korzyści z otwarcia gospodarki Kurs walutowy Zmiany kursu walutowego Systemy kursu walutowego Bilans płatniczy Bilans obrotów bieżących a równowaga wewnętrzna Od czego zależy wielkość eksportu netto? Wpływ eksportu netto na wielkość produkcji w kraju Podsumowanie Polityka ekonomiczna w gospodarce otwartej Stopa procentowa a przepływy kapitału Polityka ekonomiczna przy stałym kursie walutowym Polityka ekonomiczna przy płynnym kursie walutowym Wnioski Wzrost gospodarczy Zjawisko wzrostu gospodarczego Granice wzrostu gospodarczego Przyczyny wzrostu Wzrost nakładów pracy Wzrost produkcyjności pracy Teorie wzrostu Dlaczego Malthus nie miał racji? Wahania tempa wzrostu Państwo a wzrost Państwo tworzy warunki sprzyjające wzrostowi Państwo kontroluje wielkość zagregowanego popytu Państwo kontroluje wielkość zagregowanej podaży Będzie rosło czy nie będzie, czyli drugi plan Balcerowicza (studium przypadku) Kolokwia z makroekonomii Egzaminy z ekonomii Odpowiedzi do wybranych zadań