CZĘŚĆ I. ZMIANY KLIMATU – RAMY KONCEPTUALNE 37 Rozdział 1. ROZWÓJ DOMENY EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA 37 1.1. Wzrost świadomości ekologicznej i jego polityczne konsekwencje 38 1.2. Reforma ekologiczna państwa 46 1.3. Koncepcja zrównoważonego rozwoju 49 Rozdział 2. ISTOTA POLITYKI KLIMATYCZNEJ PAŃSTWA 63 2.1. Cechy konstytutywne polityki klimatycznej 64 2.2. Polityka klimatyczna jako element agendy i przetargu politycznego 79 2.3. Zmiany klimatu jako długookresowy problem polityczny 84 2.4. Wpływ wiedzy i niepewności na percepcję zmian klimatu 87 2.5. Problem zmian klimatu w ramach aktywności międzynarodowej państw 94 CZĘŚĆ II. WYMIAR POLITYCZNY NORWESKIEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ 109 Rozdział 3. EWOLUCJA CELÓW I ŚRODKÓW POLITYKI KLIMATYCZNEJ NORWEGII W LATACH 1987–2017. PERSPEKTYWA POLITYCZNO-INSTYTUCJONALNA 109 3.1. Okres idealizmu i działań narodowych w latach 1987–1995 111 3.2. Reorientacja stanowiska norweskiego na rzecz międzynarodowych rozwiązań w latach 1995–2005 117 3.3. Działania rządu Jensa Stoltenberga w latach 2005–2013 126 3.4. Rząd Erny Solberg (2013–2017) wobec zmian klimatu 136 3.5. Ramy instytucjonalne polityki klimatycznej Norwegii 140 Rozdział 4. NORWESKIE PARTIE POLITYCZNE WOBEC PROBLEMU ZMIAN KLIMATU 147 4.1. Partia Pracy 149 4.2. Partia Konserwatywna 154 4.3. Partia Postępu 158 4.4. Chrześcijańska Partia Ludowa 161 4.5. Partia Liberalna 164 4.6. Partia Centrum 166 4.7. Socjalistyczna Partia Lewicy 168 4.8. Norweska Partia Zielonych 170 4.9. Porozumienie partii politycznych w kwestii polityki klimatycznej z 2008 i 2012 r. 171 Rozdział 5. REGIONALNY I LOKALNY WYMIAR NORWESKIEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ 177 5.1. Znaczenie Arktyki dla państwa norweskiego 178 5.2. Morze Barentsa jako nowy obszar eksploatacji ropy i gazu 184 5.3. Ewolucja miejsca i roli archipelagu Svalbard w polityce norweskiej 186 5.4. Konflikt interesów w regionach wrażliwych ekologicznie na przykładzie Lofotów 193 5.5. Aktywność władz lokalnych w działaniach na rzecz ochrony klimatu 196 CZĘŚĆ III. WYMIAR GOSPODARCZY POLITYKI KLIMATYCZNEJ NORWEGII 205 Rozdział 6. UWARUNKOWANIA GOSPODARCZE NORWESKIEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ 205 6.1. Model rozwoju gospodarczego Norwegii 207 6.2. Bilans paliwowo-energetyczny Norwegii 210 6.3. Emisje gazów cieplarnianych w Norwegii 218 Rozdział 7. HISTORIA, ROZWÓJ I ZNACZENIE SEKTORA ROPY I GAZU W NORWEGII 229 7.1. Model zarządzania sektorem 231 7.2. Rola i znaczenie firmy Statoil w realizacji polityki energetycznej i klimatycznej Norwegii 234 7.3. Dochody sektora ropy i gazu 245 7.4. Norweski Fundusz Emerytalny 249 Rozdział 8. NARZĘDZIA EKONOMICZNE I TECHNOLOGICZNE NORWESKIEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ – WYMIAR NARODOWY 261 8.1. Podatki ekologiczne 263 8.2. System wychwytywania i składowania dwutlenku węgla 270 8.3. Zrównoważone rozwiązania w transporcie 276 8.4. Energia odnawialna 283 8.5. Efektywność energetyczna 285 8.6. Adaptacja do zmian klimatu 286 8.7. Finansowanie projektów i innowacji klimatycznych 289 CZĘŚĆ IV. WYMIAR SPOŁECZNY POLITYKI KLIMATYCZNEJ NORWEGII 293 Rozdział 9. OPINIA PUBLICZNA, BADANIA NAUKOWE I KOMUNIKACJA PROBLEMU ZMIAN KLIMATU 293 9.1. Percepcja zmian klimatu i polityki klimatycznej 295 9.2. Rozwój i znaczenie norweskich badań naukowych w obszarze zmian klimatu 310 9.3. Rola mediów w kształtowaniu dyskursu o zmianach klimatu 322 Rozdział 10. PROBLEM ZMIAN KLIMATU W AGENDZIE NORWESKICH ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH 331 10.1. Norweski ruch ekologiczny 333 10.2. Organizacje o profilu klimatycznym 349 10.3. Wpływ międzynarodowych organizacji ekologicznych – Greenpeace 354 10.4. Sektor pozarządowy a międzynarodowe negocjacje klimatyczne 358 10.5. Norwescy Samowie 362 10.6. Kościół Norwegii 367 CZĘŚĆ V. WYMIAR MIĘDZYNARODOWY POLITYKI KLIMATYCZNEJ NORWEGII 373 Rozdział 11. MIĘDZYNARODOWE DZIAŁANIA NORWEGII W ZAKRESIE POLITYKI ROZWOJOWEJ, OCHRONY ŚRODOWISKA I ZMIAN KLIMATU 373 11.1. Norweska wizja polityki rozwojowej i międzynarodowej ochrony środowiska 375 11.2. Norwegia wobec międzynarodowego reżimu zmian klimatu 377 11.3. Programy międzynarodowe Norwegii 379 Rozdział 12. EUROPEJSKI WYMIAR NORWESKIEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ 397 12.1. Unia Europejska 398 12.2. Kontekst nordycki 413