Ekologia współczesna Życie biosfery Żywy organizm Żywa biosfera Ekologia jako program badawczy biologii Planeta Ziemia Ziemia we wszechświecie Planety Układu Słonecznego Środowisko kosmiczne Ruch Ziemi wokół Słońca, pory roku Ruch obrotowy Ziemi wokół osi Magnetosfera Ziemi Hipoteza Milankovića Ziemia pod nogami Co jest w środku „A jednak się rusza" Cyrkulacja atmosferyczna i cykl hydrologiczny Biogeneza i historia biosfery Powstanie życia na Ziemi Co to jest: życie Hipotezy o powstaniu życia na Ziemi „Od dołu": badania geologiczne i paleontologiczne „Od góry": badania porównawcze współczesnych organizmów Hipotezy i eksperymenty „tu i teraz" Od minerałów do praorganizmu Świat RNA Powstanie współczesnych form życiowych Prehistoria życia i paleoekologia Wielkie wymierania Dokumenty paleontologiczne Przyczyny katastrof Zderzenia z meteorytami Okresowość wymierań? Wulkanizm i inne konkurencyjne hipotezy Metabolizm biosfery Cykl redoks Heterotrofia Autotrofia Pobieranie azotu i siarki Oddychanie Ewolucja systemów metabolicznych Ekosystemy cieplic głębinowych Głęboka biosfera Ewolucja fotosyntezy Produkcja pierwotna biosfery Energetyka produkcji biomasy Metody pomiaru produkcji pierwotnej Metody żniwne Pomiary fizjologiczne Metoda kowariancji wirów Metody pośrednie Od czego zależy tempo produkcji pierwotnej? Produkcja pierwotna w oceanach Produkcja pierwotna na lądach Bilans energetyczny biosfery Dekompozycja, czyli rozkład biomasy Dekompozycja dokonywana przez rośliny Dekompozycja dokonywana przez konsumentów Destruenci, detrytusożercy, saprofagi,„reducenci" Procesy dekompozycji w wodach Procesy dekompozycji na lądach Od czego zależy tempo dekompozycjii jak się je mierzy? 152Niedomknięte bilanse: deponowanie materii organicznej Cykle biogeochemiczne Krążenie pierwiastków w biosferze Cykl węgla Bilans węgla a klimat globalny Klimat się zmienia Przyczyny zmian klimatu Gazy cieplarniane Spodziewane skutki wzrostu zawartości C02 w atmosferze Cykl azotu Cykl siarki Cykl fosforu Żelazo Ekosystem Warunki życia w oceanie i na lądzie Biomy Ziemi Zróżnicowanie biosfery Gleba Biosfera, biom, ekosystem Pojęcie ekosystemu: problemy terminologiczne Struktura troficzna ekosystemu Modele ekosystemów Bioenergetyka ekologiczna Jezioro, las, step, ocean Cztery przykłady jezioro Las strefy umiarkowanej Badania ekosystemów leśnych Lasy Puszczy Niepołomickiej Lasy naturalne i lasy użytkowe Step Ekosystem trawiasty Suchy step karaganowo-ostnicowy w Mongolii Wpływ gryzoni na obieg materii i produktywność stepu Ocean Ekosystem globalny Biomy morskie Prądy wstępujące (upwellingi) El Nino Funkcjonowanie ekosystemów — w poszukiwaniu ogólnych zasad Struktura sieci troficznej i przepływ energii w ekosystemach Przepływ energii i materii między poziomami troficznymi Analiza sieci troficznych Od czego zależy długość łańcuchów troficznych Regulacja ekosystemu: „z góry" czy „z dołu"? Jak powstaje ekosystem Stabilność ekosystemów Trwałość biosfery Różnorodność biosfery Zagadka różnorodności biosfery Zróżnicowanie form życiowych Źródła zmienności organizmów żywych Każdy organizm jest unikatem Różnorodność gatunkowa Różnorodność prebiotyczna i wczesna ewolucja form życiowych Nieciągłość zmienności Zmiany liczby gatunków w historii biosfery Ile gatunków żyje obecnie na Ziemi? Stan znajomości współczesnej flory i fauny Próby oszacowania rzeczywistej liczby gatunków Przestrzenna zmienność różnorodności gatunkowej w biosferze Geograficzne wzorce różnorodności gatunkowej Przyczyny geograficznego zróżnicowania liczby gatunków Zależność liczby gatunków od wielkości areału Znaczenie globalnej różnorodności gatunkowej i jej zagrożenia Wymierania plejstoceńskie i współczesne Pożytki z różnorodności biologicznej Organizm wśródorganizmów Środowisko biotyczne Ewolucja interakcji międzygatunkowych Konkurencja Model konkurencji Eksperymentalne badania nad konkurencją Znaczenie konkurencji międzygatunkowej dla różnorodności biosfery Eksploataqa Niesymetryczne interakcje międzygatunkowe Pasożytnictwo Drapieżnictwo Roślinożemość Mutualizm Symbiozy metaboliczne Zoogamia i zoochoria Przymierze obronne Komensalizm Znaczenie mutualizmu dla różnorodności biosfery Różnorodność gatunkowa w skali lokalnej Struktura różnorodności Składowe różnorodności gatunkowej Powtarzalność składu gatunkowego Zespół i biocenoza Czy to, czym zajmuje się ekologia, w ogóle istnieje? Burzliwe dzieje kilku pojęć Wzorce i mechanizmy Powtarzalne wzorce w strukturze zespołów Wzorzec I: Redundancja biocenoz. Gatunków jest zawsze „za dużo", o wiele więcej niż kategorii troficznych realizujących funkcje ekosystemu Wzorzec II: Wielkość populacji gatunków wchodzących w skład zespołów ma charakterystyczny rozkład: mało dużych, dużo małych Wzorzec III: Wielkości ciała gatunków wchodzących w skład zespołów mają charakterystyczne rozkłady: mało dużych, dużo małych Wzorzec IV: Gatunki wchodzące w skład zespołu w sposób charakterystyczny różnią się od siebie („zasada ograniczonego podobieństwa") Wzorzec V: Z danej puli gatunków w podobnych warunkach mogą się tworzyć różne zespoły, ale ich skład nie jest przypadkowy Wzorzec VI: Konwergencja zespołów Co wynika z analizy powtarzalnych wzorców w strukturze zespołów? Dynamika biocenoz Wzorce zmian struktury biocenozy w czasie: sukcesja Sukcesja: proces deterministyczny czy losowy? Równowaga w biocenozie Mechanizm zrównoważenia liczby gatunków w zespole — model biogeografii wysp Znaczenie lokalnej różnorodności gatunkowej Czy różnorodność gwarantuje stabilność? Rozważania teoretyczne Potwierdzenia eksperymentalne Czy różnorodność jest dobra dla ekosystemu? Ekologia gatunku Populacja jednogatunkowa Poziomy organizacji życia Dynamika populacji Wpływ czynników niezależnych od zagęszczenia na dynamikę populacji Regulacja liczebności populacji Czynniki zależne od zagęszczenia Konkurencja wewnątrzgatunkowa — podział zasobów Samoprzerzedzenie Terytorializm Stabilizujący wpływ zmienności indywidualnej Warunki przetrwania gatunku Populacja populacji, czyli metapopulacja Demografia Losy poszczególnych osobników Wskaźnik zastępowania Tabela życia dla kohorty Macierz projekcji Związki między współczynnikami dynamiki populacji Strategie ewolucyjne gatunków Historie życiowe Kształtowanie strategii życiowej przez dobór naturalny Organizm w środowisku — bioenergetyka ekologiczna Zastosowanie badań satelitarnych w ekologii Satelity do użytku codziennego: GPS Radiotelemetria satelitarna Metody teledetekcji satelitarnej Dostęp do danych satelitarnych Lotem trutnia Przewodnik po metodach statystyki wielowymiarowej Przykłady zastosowań statystyki wielowymiarowej w ekologii Metody molekularne w ekologii „Ekologia molekularna" Markery genetyczne Warsztat molekularny w ekologii Wybrane przykłady zastosowań metod molekularnych w różnych obszarach ekologii . Struktura i funkcjonowanie ekosystemów Ekologia gatunku, populacji i osobnika