Pluralizm metodologiczny w ekonomii – jego podstawy i konsekwencje 1.1. O pożyteczności studiów metodologicznych 1.2. Inspiracje metodologiczne i alchemia metodologii naukowej 1.3. Metodologia ekonomii – główne kierunki poszukiwań i obszary sporów teoretycznych 1.4. Źródła frustracji i satysfakcji w uprawianiu ekonomii 1.5. Koncepcja człowieka gospodarującego jako fundament ekonomii głównego nurtu 1.6. Ekonomia jako wiedza i nauka 1.7. Matematyczność świata i matematyczność ekonomii 1.8. Dwa dominujące nurty w badaniach nad podstawami zachowań ludzkich 1.9. Nauka a prawda Wizje gospodarki i świata społecznego – trzy metafory 2.1. Metafora mechanizmu 2.2. Metafora systemu 2.3. Metafora dramatu 2.3.1. Człowiek gospodarujący jako istota dramatyczna 2.3.2. Czym jest dramat: w sztuce, życiu społecznym i nauce 2.3.3. Świat jako scena dramatu i dialog jako otwarcie na innego 2.3.4. Dramat a wolność człowieka Dlaczego ekonomistom potrzebna jest filozofia? 3.1. O potrzebie filozofii zaangażowanej 3.2. Filozofia, nauka, Bóg – fundament wiedzy i mądrości 3.3. Kondycja nauk ekonomicznych – kilka wstępnych refleksji filozoficznych 3.4. Nauka a filozofia 3.5. Czy ekonomista bywa metafizykiem? Czy ekonomia może być piękna? 4.1. Poszukiwanie piękna w ekonomii 4.2. Czym jest piękno? 4.3. Piękno w nauce 4.4. Przedmiot ekonomii a jej piękno 4.5. Metody badawcze ekonomii a jej piękno 4.6. Czy ekonomia jest etyczna? Kultura jako fundament instytucjonalny gospodarki 5.1. Ewolucja zainteresowania kulturą wśród ekonomistów 5.2. Czym jest kultura? 5.3. Trudności w budowaniu teorii kultury 5.4. Jedność i różnorodność człowieka oraz kultury 5.5. Ewolucja kultur i cywilizacji – długookresowa perspektywa instytucjonalna 5.6. Proces społeczno-kulturowego wykorzeniania się gospodarki 5.7. Kultura rywalizacji 5.8. Różnorodność kultur a systemy kulturowe 5.9. Porządkująca rola kultury w chaotycznym świecie Instytucje – koncepcje, definicje i spory interpretacyjne 6.1. Gdzie kryją się instytucje? 6.2. Spontaniczność i kreacjonizm w kształtowaniu instytucji 6.3. Definicje instytucji 6.4. Instytucje, środowisko instytucjonalne i system instytucjonalny 6.5. Instytucje i instytucjonalny system gospodarczy w ujęciu Leszka Balcerowicza 6.6. Koncepcja Mary Douglas – podejście antropologiczne do problematyki instytucji 6.7. Instytucje jako podstawa wspólnego życia 6.8. Instytucje a organizacje 6.9. Instytucje totalne 6.10. Instytucje długiego trwania 6.11. Nauka w okruchach a instytucje Równowaga instytucjonalna i zmiana instytucjonalna 7.1. Koncepcje równowagi gospodarczej w teorii ekonomii 7.2. Ekonomia układów złożonych i ekonomia złożoności 7.3. Krytyka teorii równowagi ekonomicznej 7.4. Równowaga instytucjonalna 7.5. Koncepcja równowagi instytucjonalnej w ujęciu Masahiko Aokiego 7.6. Równowaga instytucjonalna a ład społeczny 7.7. Zmiana instytucjonalna Thorstein Veblen i klasyczny instytucjonalizm 8.1. Veblenowska koncepcja instytucji 8.2. Rywalizacja jako źródło marnotrawstwa 8.3. Symbole i wyznaczniki pozycji społecznej 8.4. Krytyka stosunków kapitalistycznych 8.5. Inni przedstawiciele klasycznego instytucjonalizmu Nowa ekonomia instytucjonalna. Ogólna charakterystyka, podstawy metodologiczne i główne nurty badawcze 9.1. Prekursorzy nowej ekonomii instytucjonalnej 9.2. Ogólna charakterystyka nowej ekonomii instytucjonalnej: między tradycyjną ekonomią instytucjonalną a ekonomią neoklasyczną 9.3. Podstawowe pojęcia nowej ekonomii instytucjonalnej 9.3.1. Koncepcja instytucji 9.3.2. Pojęcie transakcji i kontraktu 9.3.3. Kategoria kosztów transakcji 9.3.4. Efektywność a inne determinanty instytucji 9.4. Podstawowe problemy metodologiczne nowej ekonomii instytucjonalnej 9.4.1. Problem relacji jednostki do instytucji i indywidualizm metodologiczny nowej ekonomii instytucjonalnej 9.4.2. Problem ograniczeń informacyjnych i racjonalności ludzi jako podmiotów gospodarujących 9.4.3. Problem nieuczciwości ludzi jako podmiotów gospodarowania: oportunizm Ekonomia uprawnień własnościowych 10.1. Pojęcie uprawnień własnościowych 10.2. Koncepcja uprawnień własnościowych w teorii ekonomii 10.3. Podstawowe funkcje ekonomiczne uprawnień własnościowych według teorii praw własności 10.4. Zakres i znaczenie uprawnień własnościowych 10.5. Przyczyny, mechanizmy i skutki zmian uprawnień własnościowych 10.6. Dyskusje wokół teorii praw własności Teoria agencji 11.1. Ogólna charakterystyka i podstawy metodologiczne teorii agencji 11.2. Problem optymalnego kontraktu a warunki wynagrodzenia agentów 11.3. Problem monitorowania realizacji kontraktu między zwierzchnikiem i agentem 11.4. Praktyczne problemy dotyczące kontraktów w świetle teorii agencji 11.5. Pozytywna teoria agencji 11.6. Ilustracja problemu agencji: przypadek amerykańskiego finansisty Bernarda L. Madoffa i lekcja z kryzysu finansowego 2007–2009 Ekonomia kosztów transakcji 12.1. Czym są transakcje i co wpływa na ich przebieg oraz efekty 12.2. Koszty transakcji a koszty gospodarowania 12.3. Koszty transakcji a specyficzność i charakter zasobów 12.4. Procesy adaptacji w gospodarce a koszty transakcji 12.5. Bodźce i kontraktowanie w procesach transakcji 12.6. Struktury instytucjonalne transakcji – klasyfikacja i charakterystyka 12.7. Integracja pionowa jako instytucjonalna forma adaptacji 12.8. Struktury transakcji a stosunki zatrudnienia pracowników Przedsiębiorstwo jako instytucja 13.1. Czym jest przedsiębiorstwo? 13.2. Problem granic przedsiębiorstwa w nowej ekonomii instytucjonalnej 13.3. Różnicowanie się teorii przedsiębiorstwa we współczesnej ekonomii Państwo w ujęciu ekonomii instytucjonalnej 14.1. Państwo jako instytucja i zarazem kreator instytucji formalnych 14.2. Spór o koncepcję i rolę państwa w gospodarce – dwa paradygmaty 14.3. Koncepcje państwa w klasycznym i nowym instytucjonalizmie 14.4. Zmiana roli państwa w warunkach globalizacji 14.5. Państwo a rozwój, wolność i demokracja