Książka wydana na zlecenie Stowarzyszenia Naukowo-Technicznego Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego, Zarząd Główny.
Bibliografia przy rozdziale. Indeks.
Dla pracowników zakładów petrochemicznych i rafineryjnych, branży naftowej i gazowniczej oraz osób użytkujących produkty naftowe, a także dla studentów wyższych uczelni specjalizujacych się w problematyce naftowej, gazowniczej i energetycznej.
Nośniki energii pierwotnej - Aleksander Puchowicz, Czesław Bugaj, Jan Surygała Rodzaje nośników energii pierwotnej Zużycle energii a rozwój gospodarczy Miejsce ropy naftowej w bilansie energetycznym Inne nośniki energii pierwotnej Węgiel Gaz ziemny Energia jądrowa Energia ze źródeł odnawialnych Skutki ekologiczne wzrostu zużycia energii Nośniki energii pierwotnej w Polsce Ropa naftowa - szczególny nośnik energii - Jan Surygała, Czesław Bugaj, Alekander Puchowicz Pochodzenie ropy naftowej Rys historyczny poznawania ropy naftowej Pozyskiwanie ropy naftowej ze złóż światowe zasoby ropy naftowej w 2003 r. Gospodarka zasobami ropy naftowej organizacja krajów eksporterów ropy naftowej' OPEC. Inne organizacje Wydobycie ropy naftowej na świecie Jakość wydobywanej na świecie ropy naftowej Zużycie ropy naftowej na świecie Światowy handel ropą naftową Ceny ropy naftowej Właściwości ropy naftowej - Jan Surygała Skład chemiczny Skład elementarny Skład węglowodorowy Składniki nie węglowodorowe Zależność składu węglowodorowego od temperatury wrzenia Właściwości fizyczne reologiczne termiczne elektryczne optyczne Toksyczność ropy naftowej Biomarkery w ropie naftowej ocena jakości ropy naftowej Przykłady stosowanych klasyfikacji obecnie stosowane kryteria oceny jakości ropy naftowej Metody analityczne stosowane W ocenie jakości ropy naftowej i produktów jej przerobu * Ewa Śliwka, Janina Rutkowska ogólny przegląd' metod analitycznych oznaczanie podstawowych właściwości fizycznych i fizykochemicznych Podział metod rozdzielania Destylacja Rozdzielanie rozpuszczalnikowe Metody chromatograficzne Spektrometria mas Techniki spektroskopowe Metody miareczkowe Podstawowe metody analizy ropy naftowej Laboratoryjne metody destylacji ropy naftowej oznaczanie gęstości lepkości oznaczania zawartości chIorków nieorganicznych i organicznych siarki całkowitej azotu metali asfaltenów parafiny wody i ciał stałych obcych temperatury płynięcia Oznaczanie pozostałości po koksowaniu metodą Conradsona oznaczanie pozostałości po spopieleniu chemiczne Oznaczanie prężności par nasyconych metodą Reida Oznaczanie liczby kwasowej i zasadowej Kontrola analityczna rafineryjnych procesów technologicznych Przetwarzanie ropy naftowej Jan Surygała, Czesław Bugaj ocena jakości surowca Produkty rafinerii Konfiguracje rafinerii Typy rafinerii Podstawowe procesy rafineryjne Zdolności przetwórcze rafinerii świata Procesy konwersji i ulepszania produktów Największe firmy rafineryjne świata Zasady funkcjonowania rafinerii - Czesław Bugaj, Alekander Puchowicz Lokalizacja Założenia wstępne, sposób dostaw ropy i odbioru produktów Energia cieplna i elektryczna Woda w rafinerii Woda chłodząca do zasilania gaszenia pożarów i systemy zabezpieczeń przed pożarami i wybuchami Woda pitna Woda surowa oczyszczanie ścieków Sieci gazów w rafinerii Gaz obojętny do zapewnienia bezpieczeństwa operacji Sprężone powietrze Prowadzenie ruchu oraz remontów urządzeń i sieci mediów energetycznych Infrastruktura Cele i zadania organizacji; złożoność operacji Charakterystyka ropy naftowej przetwarzane i w kraju i surowców perspektywicznych - Krystian Pater, Jan Surygała Surowce podstawowe Ropa lekka, niskosiarkowa Ropa siarkowa Ropa krajowa Destylacja ropy naftowej _ Jan Surygała, Tadeusz Stokłosa Destylacja kotłowa ropy naftowej Destylacja rurowo-wieżowa Przygotowanie ropy naftowej do przeróbki Wstępne oczyszczanie ropy na polu odsalanie ropy naftowej w rafinerii naftowym Destylacja atmosferyczna ropy naftowej Destylacja prosta i rzutowa Systemy orosienia szczytowego Wydzielanie składników niskowrzących z ropy naftowej Charakterystyka kolumny atmosferycznej Działanie instalacji Destylacja próżniowa do destylacji atmosferycznej Charakterystyka kolumny próżniowej opis działania kolumny próżniowej Warunki destylacji próżniowej Rodzaje i wydajność destylatów Procesy termicznej konwersji pozostałości - Jan Surygała Rozwój metod krakingu termicznego Reakcje krakingu termicznego Visbreaking wpływ warunków na przebieg i efektywność procesu Koksowanie Podstawy teoretyczne procesu koksowania opóźnionego. Koksowanie fluidalne Flexicoking Gazyfikacja pozostałości rafineryjnych metodą częściowego utleniania Chemizm procesu Rozwiązania przemysłowe Kraking katalityczny - Jan Surygała, Tadeusz Stokłosa Istota procesu krakingu Reakcje i reaktywność katalitycznego Chemizm i mechanizm procesu Reaktywność Katalizatory krakingu Uwagi ogólne o działaniu katalizatorów Katalizator świeży i równowagowy Warianty technologiczne przemysłowego procesu krakingu opis procesu krakingu w złożu fluidalnym (FCC) Zasady funkcjonowania sekcji krakingu Bilans cieplny sekcji krakingu Frakcjonowanie produktów odzysk par węglowodorów oczyszczanie produktów lekkich odzysk ciepła Praca przemysłowej instalacji trakingu katalitycznego Produkty reakcji Właściwości produktów Moc przetwórcza instalacji krakingu katalitycznego Hydroklaking destylatów i pozostałości naftowych - Jan Surygała, Tadeusz Stokosa Rozwój technologii hydroklakingu destylatów Surowiec Reakcje Katalizatory hydrokrakingu Schemat procesu, warunki, produkty Typowy schemat instalacji Warunki hydrokrakingu Wydajność i jakość produktów Przykładowe dane procesowe Surowce Katalizatory Charakterystyka instalacji Opis procesu technologicznego Produkty reakcji Właściwości produktów Moc przetwórcza instalacji hydrokrakingu destylatów próżniowych Hydrokonwersja gudronu Cele hydrokonwersji gudronu Hydrokonwersja gudronu na stacjonarnym złożu katalitzatora Katalizatory w przypadku złoża stacjonarnego Wpływ warunków na przebieg hydrokonwersji Opis procesu Hydrokonwersja gudronu w złożu wrzącym katalizatora Istota procesu H-Oil Chemizm hydrokrakingu gudronu Surowce Katalizatory Elementy składowe instalacji HoG Produkty hydroodsiarczania gudronu Właściwości produktów Efektywność hydrokonwersji gudronu na stacjonarnym i wrzącym złożu katalizatoru Reforming katalityczny - Jan Surygała Geneza i cel reformingu Katalizatory Mechanizmy reakcji Wpływ wodoru oraz trucizn i inhibitorów na działanie katalizatora Wpływ warunków na przebieg procesu Przebieg procesu reformingu Proces semiregeneratywny (SR) Proces z ciągłą regeneracj4 katalizatora (CCR) warunki reformingu w procesie semiregeneratywnym i z ciągłą regeneracją katalizatora Produkcja przemysłowa reformatów. lzomeryzacja benzyny lekkiej - Jan Surygala, Krystian Pater Mechanizm izomeryzacji ogólne zasady realizacji procesu izomeryzacji opis procesu przemysłowego UoP Penex/DIH Charakterystyka produktów izomeryzacji Proces TIP Produkcja przemysłowa izomeryzatów Procesy alkilowania i polimeryzacji - Jan Surygała Alkilowanie Znaczeni alkilowania w produkcji benzyny Chemizm alkilowania Katalizatory Mechanizmy reakcji Istotniejsze dane procesowe Inne metody alkilowania wobec HF alkilowania Wielkość produkcji alkilatów Polimeryzacja Informacje podstawowe Mechanizmy reakcji Procesy przemysłowe Proces Dimersol Rafinacja chemiczna i adsorpcyjna produktów naftowych - Jan Surygała Rafinacja metodami chemicznymi Metoda ługowa Rafinacja kwasem siarkowym Rafinacja utleniająca Wysładzanie produktów lekkich metodą Merox Rafinacja adsorpcyjna Hydlorafinacja produktów naftowych _ Jan Surygała Rodzaje zanieczyszczeń w surowcach Reakcje' katalizatory' kinetyka. Reakcje hydrorafinacji Katalizatory Kinetyka i zmienne procesowe Przemysłowy proces hydroodsiarczania oleju napędowego Surowce Katalizatory Bilans materiałowy procesuWłaściwości produktów hydrorafinacji Paliwa ultraniskosiarkowe Przyczyny trudności w uzyskaniu ultraniskosiarkowych paliw dieslowych Metody produkcji ultraniskosiarkowych paliw dieslowych (ULSD) Wytwarzanie olejów bazowych _ Jan Surygała, Krystian Pater Ekstrakcja olejów selektywnymi rozpuszczalnikami Selektywna rafinacja olejów furfurolem Ekstrakcja innymi rozpuszczalnikami Deasfaltyzacja rozpuszczalnikowa Odparafinowanie frakcji olejowych Odparafinowanie MEK-To1 392 propanem Hydrorafinacja wykańczająca olejów bazowych Wytwarzanie olejów bazowych nowszej generacji otrzymywanie olejów bazowych w procesach katalitycznych Wytwarzanie asfaltów - Jan Surygała Surowce do produkcji asfaltów Pozostałość z destylacji próżniowej ropy naftowej Produkcja asfaltów naftowych Fizykochemia procesu Kontrola kluczowych właściwości asfaltu Produkcja eterów jako komponentów benzyny silnikowej - Czesław Bugaj, Rodzaje eterów stosowanych w rafineriach Właściwości terów Produkcja i stosowanie MTBE Produkcja eteru tert-bvtylowo-etylowego (ETBE) Wytwarzanie eteru tert-amylowo-metylowego (TAME) Gary tafineryjne - Czesław Bugaj, Jan Surygała odsiarczanie gazów rafineryjnych Podstawy fizykochemiczne procesu Clausa Utylizacja gazów Podstawy poprocesowych z instalacji Clausa fizykochemiczne procesu Hydrosulfreen Produkty Gospodarka gazami poprodukcyjnymi Gazy zrzutowe technologiczne wodorowe opałowe Gaz płynny - Jan Surygala, Czesław Bugaj Źródła gazu płynnego Składniki gazu płynnego Charakterystyka produktów Zastosowanie gazu płynnego handlowych Benryna silnikowa - Jan Surygała, Krystian Pater Rodzaje komponentów benzyny silnikowej Charakterystyka komponentów benzyny Komponowanie benzyny handlowej Przykładowy skład węglowodorowy benzyny Wymagania normatywne dla benzyny Zużycie benzyny Ekologiczne aspekty użytkowania paliw benzynowych Turbinowe paliwa lotnicze - Jan Surygała, Krystian Pater Produkcja paliw lotniczych Skład paliw lotniczych Normy jakości paliwa JET A-l Dodatki do paliw lotniczych oleje napędowe - Jan Surygała, Krystian Pater Uwagi ogólne o spalaniu paliw w silniku Diesla Charakterystyka ogólna olejów napędowych Właściwości charakteryzujące oleje napędowe Skład chemiczny Komponowanie olejów napędowych Dodatki do olejów napędowych Wymagania normatywne dla olejów napędowych Zużycie paliw dieslowych Biodiesel Pozostałe paliwa do silników dieslowych oleie opałowe _ Jan Surygała Lekki olej opałowy Ciężkie oleje opałowe Komponenty Istotniejsze właściwości Zasady użytkowania ciężkich olejów opałowych Ciężkie oleje opałowe użytkowane w kraju oleje opałowe jako paliwa silnikowe Paliwa silnikowe destylowane pozostałościowe oleje bazowe _ Jan Surygała, Krystian Pater Charakterystyka chemiczna olejów bazowych Klasyfikacja i charakterystyka komponentów Kluczowe właściwości olejów bazowych Toksyczność olejów bazowych Biodegradowalność olejów bazowych Charakterystyka olejów bazowych sN-200 i sN-400Woski i asfalty naftowe _ Jan Surygała Charakterystyka ogólna wosków naftowych Typowe właściwości wosków naftowych Rodzaje wosków naftowych wytwarzanych w kraju Asfalty naftowe - charakterystyka ogólna Skład chemiczny i grupowy asfaltów Wodór W rafinerii - Jan Surygała Znaczenie wodoru w działaniu rafinerii odzysk wodoru z gazów rafineryjnych Proces adsorpcyjny PSA Wydzielanie wodoru metodami niskotemperaturowymi Metoda dyfuzyjna Bilans wodoru Wytwarzanie wodoru przez reforming parowy węglowodorów lekkich Wytwarzanie gazu syntezowego Konwersja tlenku węgla Usuwanie CO2 Metanizacja resztkowych ilości co i Co, oczyszczanie gazu metodą adsorpcyjną (PSA) Produkcja wodoru w wyniku częściowego utlenienia pozostałości rafineryjnych ochrona środowiska w ratinerii - Jan Surygała, Ewa Śliwka, Aleksander Puchowicz Iości emitowanych zanieczyszczeń Emisje rafineryjne do powietrza Ścieki rafineryjne odpady stałe Problemy kolozji w rafinerii _ Bożena Pawłowska, Józefa olszewska Terminologia korozji metali oraz metody i techniki pomiarowe stosowane w ocenie zagrożenia korozyjnego Oznaczenia grawimetryczne Pomiary korozymetryczne oznaczenia zawartości wodoru w próbkach grawimetrycznych Czynniki korozyjne w ropie naftowej Korozja aparatury instalacji destylacji ropy naftowej Przyczyny korozji instalacji Aparaty najbardziej zagrożone korozją i rodzaje korozji System antykorozyjnej ochrony instalacji Korozja aparatury węzła odzysku gazów instalacji fluidalnego krakingu katalitycznego Przyczyny korozji Mechnizm procesów korozyjnych Aparaty najbardziej zagrożone korozją i rodzaje korozji Metody kontroli zagrożenia korozyjnego Metody ochrony antykorozyjnej Korozja aparatury instalacji hydroodsiarczania i reformingu benzyn Kontrola postępu korozji i ochrona antykorozyjna Problemy korozyjno-osadowe występujące w układach wody chłodzącej Ekonomiczne aspekty korozji i ochrony antykorozyjnej instalacji rafineryjnych
