Perspektywy rozwoju fotowoltaiki w Polsce Struktura nakładów inwestycyjnych kosztów eksploatacyjnych dla elektrowni fotowoltaicznych Wybrane zagadnienia z ustawy Prawo energetyczne dotyczące fotowoltaiki Bezpieczeństwo i higiena pracy. Ochrona przeciwpożarowa 1.Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) 2.Instrukcje BHP 3.BHP a ergonomia 4.Stanowisko pracy 5.Elementy stanowiska pracy 6.Zadania służb BHP 7.Pierwsza pomoc 8.Bezpieczeństwo wykonywania prac przy urządzeniach elektrycznych 9.Sprzęt ochronny 10.Sposoby ratowania porażonych prądem elektrycznym 11.Ochrona przeciwpożarowa 12.Prewencja pożarowa 13.Zapobieganie pożarom 14.Sposoby ratowania osoby poszkodowanej w pożarze 15.Czynności ratujące Podstawy elektrotechniki 1.Prąd stały 1.1.Prąd elektryczny 1.2.Napięcie elektryczne 1.3.Obwody elektryczne 1.4.Prawo Ohma 1.5.Obliczanie rezystancji 1.6.Łączenie rezystorów 1.7.Zależność rezystancji od temperatury 1.8.Źródła prądu stałego 1.9.Prawa obwodu elektrycznego 1.9.1.Pierwsze prawo Kircnhoffa 1.9.2.Drugie prawo Kirchhoffa 1.10.Stany pracy źródeł energii elektrycznej 1.11.Moc prądu stałego 1.12.Energia prądu stałego 1.13.Prawo Joule'a - Lenza 2.Prąd przemienny jednofazowy 2.1. Analiza obwodów zawierających elementy R, L, C 2.1.1.Obwód elektryczny z rezystancją 2.1.2.Obwód elektryczny z cewką o indukcyjności L (reaktancją indukcyjną) 2.1.3.Obwód elektryczny z kondensatorem o pojemności C (reaktancją pojemnościową) 2.1.4.Obwód elektryczny szeregowy z elementami R, L, C 2.1.5.Obwód elektryczny równoległy z elementami R, L, C 3.Kondensatory 3.1.Pojemność kondensatora 3.2.Łączenie kondensatorów 4.Moc prądu przemiennego jednofazowego 4.1.Moc czynna 4.2.Moc bierna 4.3.Moc pozorna 5.Układy trójfazowe 5.1.Układ połączeń odbiorników w gwiazdę 5.2.Układ odbiorników połączonych w trójkąt 6.Pomiar mocy w układach 3 fazowych 7.Pomiar energii w obwodach trójfazowych Urządzenia i instalacje elektryczne 1.Oznaczenia przewodów i zacisków 1.1.Wybrane oznaczenia kabli i przewodów według normy PN: 60446 1.2.Przekroje przewodów 1.3.Wybrane przykłady oznaczeń przewodów 1.4.Podział przewodów ze względu na pełnioną funkcję 1.5.Oznaczenia przewodów i zacisków odbiorników 2.Łączenie przewodów 3.Wybrane zagadnienia ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych do 1 kV 3.1.Oddziaływanie prądu elektrycznego na organizm ludzki 3.2.Warunki środowiskowe 3.3.Stopnie ochrony obudów urządzeń elektrycznych 3.4.Klasy ochronności urządzeń elektrycznych i elektronicznych 3.5.Napięcia i układy sieciowe 3.6.Układy sieci 3.7.Charakterystyka układów sieciowych 4.Środki ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych 4.1.Rodzaje ochron przeciwporażeniowych 4.1.1.Równoczesna ochrona przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim 4.1.2.Ochrona przed dotykiem bezpośrednim (ochrona podstawowa) 4.2.Ochrona przed dotykiem pośrednim (ochrona dodatkowa) 4.2.1.Ochrona przez zastosowanie samoczynnego wyłączenia zasilania 4.2.2.Wyłączniki nadmiarowo-prądowe 4.3.Urządzenia ochronne różnicowoprądowe 4.4.Ochrona przed dotykiem pośrednim przez samoczynne wyłączenie zasilania w układzie sieciowym TN 4.5.Ochrona przez zastosowanie urządzenia II klasy ochronności 4.6.Ochrona przez zastosowanie izolowania stanowiska 4.7.Ochrona przez zastosowanie separacji elektrycznej 4.8.Ochrona przez zastosowanie nieuziemionych połączeń wyrównawczych miejscowych 4.9.Połączenia wyrównawcze 5.Przewody ochronne, ochronno-neutralne i wyrównawcze 6.Uziomy i przewody uziemiające 6.1.Uziomy naturalne 6.2.Uziomy sztuczne 7.Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi 8.Przyłączanie urządzeń elektrycznych 9.Zasilanie budynku 10.Instalacje elektryczne w mieszkaniach i budynkach mieszkalnych 11.Wybrane zasady wykonania instalacji elektrycznej w budynku 12.Eksploatacja instalacji elektrycznych 13.Pomiar ciągłości przewodów 14.Pomiar rezystancji izolacji instalacji elektrycznej 15.Pomiar rezystancji izolacji podłóg i ścian 16.Pomiar rezystancji uziomu 17.Sprawdzenie skuteczności ochrony przed dotykiem pośrednim przez samoczynne wyłączenie zasilania 18.Sprawdzanie działania urządzeń ochronnych różnicowoprądowych 19.Protokół odbiorczy 20.Ogólne zasady eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych 21.Dokumentacja techniczna 22.Przyjmowanie urządzeń do eksploatacji 23.Prowadzenie eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych 24.Kontrola eksploatacji Technologia wykonania i logistyka robót instalacyjnych 1.Kosztorysy - rodzaje i sposoby obliczeń 1.1.Kosztorys inwestorski 1.2.Kosztorys ofertowy 1.3.Kosztorys zamienny 1.4.Kosztorys powykonawczy 1.5.Rodzaje kalkulacji kosztorysowej 1.5.1.Kalkulacja uproszczona 1.5.2.Kalkulacja szczegółowa 2.Oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego 2.1. Treść projektu oferty 3.Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) 4.Przekazywanie SIWZ dla wykonawców 5.Przykładowa specyfikacja wykonania i odbioru robót i materiałów instalacyjnych 5.1.Przedmiot zamówienia 5.2.Przedmiot i zakres robót instalacyjnych 5.3.Prace towarzyszące i roboty tymczasowe 5.4.Teren budowy 5.4.1.Organizacja robót 5.4.2.Harmonogram robót 5.4.3.Wprowadzenie na budowę 5.4.4.Koordynacja robót 5.4.5.Zabezpieczenie interesów osób trzecich 5.4.6.Ochrona środowiska i zdrowia ludzi 5.4.7.Bezpieczeństwo i higiena pracy 5.4.8.Zaplecze budowy 5.4.9.Organizacja ruchu 5.4.10.Ogrodzenie 5.4.11.Zabezpieczenie chodników i jezdni 6.Wymagania dotyczące wyrobów instalacyjnych 7.Wymagania dotyczące sprzętu i maszyn 8.Wymagania dotyczące środków transportu 9.Sposób wykonania robót instalacyjnych 10.Kontrola oraz odbiór robót instalacyjnych 11.Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót 12.Odbiór robót i przekazanie do użytku 13.Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących 14.Dokumenty, normy i przepisy Energia słoneczna 1.Atmosfera Ziemi 2.Oddziaływanie atmosfery z promieniowaniem 3.Wielkość energii słonecznej na Ziemi 4.Nasłonecznienie w Polsce 5.Zalety promieniowania słonecznego jako źródła energii 6.Wady promieniowania słonecznego jako źródła energii 7.Sposoby produkcji energii elektrycznej z wykorzystaniem energii słonecznej 7.1.Metoda heliotermiczna 7.2.Metoda helioelektryczna 8.Wiadomości wstępne z optoelektroniki 9.Budowa i zasada działania ogniw krzemowych 9.1. Podział ogniw PV 10.Ogniwa z krzemu monolitycznego 10.1.Budowa fotoogniwa 10.2.Technologia wytwarzania fotoogniwa 10.3.Moduł half cut cells - ogniwa połówkowe 11.Ogniwa polikrystaliczne 11.1. Budowa fotoogniwa 12.Ogniwa polikrystaliczne cienkowarstwowe 12.1.Budowa fotoogniwa 12.2.Technologia wytwarzania ogniwa PV 13.Ogniwa z krzemu amorficznego 13.1. Budowa i technologia wytwarzania fotoogniwa 14.Ogniwa cienkowarstwowe jedno- i wielozłączowe z arsenku galu 14.1.Budowa i technologia wytwarzania 14.2.Przykład rozwiązania konstrukcyjnego 15.Ogniwa fotowoltaiczne z materiałów organicznych 15.1.Budowa i technologia wytwarzania 15.2.Przykładowe rozwiązania konstrukcyjne ogniw PV, na podłożu polimerowym 15.3.Sposoby produkcji 15.4.Sposoby montażu fotoogniw polimerowych elastycznych na dachu płaskim 16.Ogniwa fotowoltaiczne uczulane barwnikiem 16.1.Zasada działania 16.2.Budowa, parametry ogniwa 17.Hybrydowe panele słoneczne 17.1.Zasada działania 17.2.Budowa urządzenia 18.Dwustronne baterie słoneczne 18.1.Dachy pokryte dachówką w formie paneli fotowoltaicznych 18.2.Angielskie dachówki fotowoltaiczne 19.Najnowsze technologie wytwarzania ogniw fotowoltaicznych 19.1.Ogniwa perowskitowe 19.2.Moduły fotowoltaiczne z warstwą grafenową 19.3.Projekt „Quantum Glass" spółki ML System 19.4.Technologia skoncentrowanej fotowoltaiki (Concentrated Photovoltaics, CPV) 19.5.Moduły PV z powłoką grafenową 19.6.Moduły fotowoltaiczne w technologi PERT 19.7.Elewacja z folii fotowoltaicznej 19.8.Ogniwa PV klejone klejem ECA technologii Shingled (układane w formie gontów) 20.Utrata mocy fotoogniw funkcji czasu pracy 20.1.Dioda bocznikująca fotoogniwo (by-pass) 20.2.Optymalizatory firmy Maxim Integrated 20.3.Optymalizatory firmy Tigo Energy (Tigo TS4-R-0) 20.4.Moduł fotowoltaiczny firmy AE Solar - odporny na zacienienie 21.Gorący punkt (hot spot) 21.1.Napięcie indukowane w module PID (Potential Induced Degradation) 21.2.Prąd upływu 21.3.Prąd doziemny 21.4.Pętla indukcyjna 21.5.Zwarcie doziemne po stronie DC instalacji PV 21.6.Badanie modułów fotowoltaicznych 21.7.Laboratorium do testowania systemów PV 22.Analiza pracy fotoogniwa 22.1.Podstawowe zależności 22.2.Wpływ temperatury na parametry fotoogniwa 22.3.Sposoby połączeń modułów PV 22.4.Wpływ promieniowania słonecznego na parametry modułu fotowoltaicznego 22.4.1. Współczynnik wypełnienia FF 22.5.Wybrane wyniki badań modułów fotowoltaicznych 22.6.Wybrane wyniki badań instalacji fotowoltaicznej „podążającej za słońcem" 23.Parametry osprzętu instalacji PV 23.1.Regulatory ładowania 23.2.Przetwornice napięcia 23.2.1.Falowniki 3-fazowe 23.2.2.Inwerter w instalacji fotowoltaicznej 23.2.3.Przykładowe rozwiązanie 23.2.4.Parametry elektryczne pracy falownika 1-fazowego 23.2.5.Wybrane parametry falowników trójfazowych 23.2.6.Falowniki średniej mocy 23.2.7.Falowniki hybrydowe 23.2.8.Panel fotowoltaiczny ze zintegrowanym mikrofalownikiem 23.2.9.Falowniki fotowoltaiczne z systemem kompensacji mocy biernej 23.2.10.Zagadnienia eksploatacyjne dotyczące załączenia do sieci falowników 23.3.MPPtraker 23.4.Monitorowanie na poziomie paneli 23.4.1. Moduły fotowoltaiczne SolarEdge zintegrowane z optymalizatorami mocy 23.5.Modem komunikacyjny 23.5.1.Zasada działania 23.5.2.Charakterystyka urządzeń 23.6.Sposób łączenia przewodów po stronie DC 23.7.Dobór przewodów w instalacji fotowoltaicznej 23.7.1.Warunki doboru przekroju przewodów ze względu na obciążalność prądową długotrwałą 23.7.2.Wyznaczanie przekroju przewodów ze względu na obciążalność długotrwałą po stronie DC 23.7.3.Wyznaczanie przekroju przewodów po stronie DC ze względu na dopuszczalne spadki napięcia 23.7.4.Sprawdzenie wielkości strat mocy na przewodach łączących łańcuch (string) modułów fotowoltaicznych z falownikiem 23.7.5.Wyznaczanie przekroju przewodów i kabli ze względu na obciążalność długotrwałą i przeciążalność po stronie prądu zmiennego AC instalacji fotowoltaicznej 23.7.6.Wyznaczanie przekroju przewodów po stronie AC ze względu na dopuszczalne spadki napięcia 23.7.7.Dobór zabezpieczeń w instalacjach fotowoltaicznych 23.8.Mierniki instalacji fotowoltaicznych 23.9.Pomiary natężenia promieniowania słonecznego i temperatury modułu fotowoltaicznego 24.Dobór parametrów instalacji fotowoltaicznych 24.1.Rodzaje instalacji PV 24.2.Mała instalacja fotowoltaiczna 24.3.Wybrane układy połączeń fotoogniw 24.3.1.Sieć autonomiczna off-grid (wydzielona) 24.3.2.Praca elektrowni PV na sieć „sztywną" (on-grid) 25.Wytyczne montażowe 25.1.Etapy realizacji inwestycji 25.2.Projekt techniczny 25.3.Etapy budowy 25.4.Zagadnienia techniczne montażu instalacji 25.5.Sposób montażu ogniw PV w rzędach 25.6.Systemy zabezpieczeń w instalacjach fotowoltaicznych 25.6.1. Rodzaje zabezpieczeń instalacji fotowoltaicznej 25.7.Ochrona odgromowa instalacji fotowoltaicznych 25.7.1.Ochrona odgromowa - rodzaje ochrony 25.7.2.Ochrona odgromowa - ochrona zewnętrzna 25.7.3.Ochrona odgromowa farm fotowoltaicznych - ochrona zewnętrzna. 25.7.4.System ochronny instalacji PV bez zewnętrznej ochrony odgromowej (zwodów pionowych) - ochrona wewnętrzna 25.7.5.Ogólne zasady doboru ograniczników po stronie DC 25.7.6.Ochrona przetężeniowa i zwarciowa 25.7.7.Ochrona przeciwporażeniowa w systemach fotowoltaicznych 25.8.Odbiór instalacji 26.BHP przy montażu instalacji fotowoltaicznej 26.1.Zasady BHP przy montażu instalacji fotowoltaicznych 26.2.Kompletność dostawy materiałów i urządzeń 26.3.Transport i składowanie 26.4.Dokumentacja techniczna 26.5.Narzędzia i sprzęt dodatkowy 26.6.Przepisy bezpieczeństwa 26.7.Ochrona przeciwporażeniowa 26.8.1.Ochrona przeciwpożarowa 26.8.2.Warunki środowiskowe 26.8.3.Postępowanie w razie pożaru budynku z instalacją PV 26.8.4.Analiza skutków pożarów instalacji fotowoltaicznych 26.8.5.Gaszenie pożaru nocą z instalacją PV na dachu 26.8.6.Łuk elektryczny 26.8.7.Zasady wyposażenia obiektów w gaśnice 26.8.8.Gaszenie urządzeń elektrycznych 26.8.9.Optymizery 26.8.10.Dokumentacja instalacji PV 26.8.11.Ubezpieczenie instalacji PV na wypadek pożaru 26.9.Bezpieczeństwo wykonywania prac przy urządzeniach elektrycznych 27.Montaż instalacji fotowoltaicznej 27.1.Systemy montażowe dla modułów skrzynkowych 27.1.1.Montaż na dachu spadzistym 27.1.2.Montaż ogniw PV na dachu płaskim lub płaszczyźnie poziomej 27.1.3.Sposób montażu modułów 27.1.4.Zintegrowane z dachem moduły fotowoltaiczne 27.1.5.Montaż fotoogniw „podążających za słońcem" 27.1.6.Konstrukcja do mocowania na stropie 27.1.7.Konstrukcja wsporcza mocowana do betonowych bloków 27.1.8.System samonośny 27.2.Montaż systemów PV na gruncie 27.3.Montaż instalacji fotowoltaicznej na konstrukcji aluminiowej na dachu płaskim 27.4.Montaż instalacji fotowoltaicznej na dachu spadzistym pokrytym dachówką betonową 27.5.Montaż instalacji fotowoltaicznej na konstrukcji aluminiowej na dachu płaskim pokrytym blachą falistą 27.6.Montaż instalacji fotowoltaicznej na dachu spadzistym pokrytym blachodachówką 27.7.Najnowsze rozwiązania techniczne w zakresie mocowania modułów PV 27.8.Fotowoltaika zintegrowana z budynkiem - Instalacje BIPV (Building Integrated Photovoltaics BIPV) 27.9.Agrofotowoltaika (APV) 27.10.Pasieki na farmach PV 27.11.Instalacje fotowoltaiczne posadowione na wodzie 27.12.Naziemna pionowa farma PV z dwustronnymi modułami 28.Eksploatacja instalacji fotowoltaicznych 28.1.Wymiana uszkodzonego modułu 28.2.Mycie instalacji fotowoltaicznej 28.3.Sprawdzenie mocowania paneli 28.4.Usuwanie śniegu 28.5.Stan przewodów zasilających w instalacji prądu stałego (DC) 28.6.Sprawdzenie stanu technicznego falownika 28.7.Czynniki wpływające ujemnie na produkcję energii z elektrowni fotowoltaicznej 28.8.Uruchamianie systemu fotowoltaicznego 28.9.Projektowanie systemów PV za pomocą symulacji komputerowych 29.Magazynowanie energii z OZE 29.1.Akumulatory litowo-jonowe 29.2.Dobór wielkości mocy akumulatorów do instalacji fotowoltaicznej off-grid 29.3.Dobór wielkości mocy akumulatorów do instalacji fotowoltaicznej on-grid. 29.4.Duże magazyny energii 29.5.Baterie przepływowe (redox flow celi) 29.5.1.Budowa akumulatora przepływowego 29.5.2.Wanadowe akumulatory przepływowe (all vanadium) 29.5.3.Przykładowe rozwiązania techniczne 29.5.4.Dalsze badania naukowe nad ogniwami przepływowymi 29.6.Wirtualna elektrownia złożona z tysięcy domowych baterii 29.7.Enea Operator zbuduje sieć inteligentną na terenie Szczecina, powiatu gryfińskiego i Świnoujścia 29.8.Recykling modułów fotowoltaicznych 29.9.Wykorzystywanie energii elektrycznej z fotoogniw, do elektrolizy wody 29.10.Ogniwa paliwowe (fuel cells) 29.11.Metanizacja wodoru z dwutlenkiem węgla (H, + CO, = SNG +0,) Koncepcja samowystarczalnego budynku niskoenergetycznego zasilanego z OZE, dla domu z Programu „Mieszkanie Plus" Przykładowy projekt budowlano-wykonawczy 1.Procedury formalno-prawne związane z budową mikroinstalacji fotowoltaicznej 2.Warunki przyłączenia mikroinstalacji fotowoltaicznej do sieci elektroenergetycznej przez osobę fizyczną