Redakcja naukowa wydania 1. i 2.: Stanisław Konturek.
Bibliografia na stronach 842-843. Indeks.
Ogólna budowa błon biologicznych i .2 Błona komórkowa i struktury komórkowe otoczone błonami 1.2.1 Błona komórkowa 1.2.2 Jądro komórkowe. 1.2.3 Siateczka śródplazmatyczna. 1.2.4 Aparat Golgiego 1.2.5 Lizosomy 1.2.6 Mitochondria 1.2.7 Peroksysomy ' 3 Nieobłonione struktury komórkowe ’ .3.1 Jąd e rko 73.2 R ybosomy '.3.3 Proteasomy '.3.4 Cytoszkielet - - O C E S Y KO M Ó R K O W E 12 "A Wymiana substancji z o to c zen iem ' A l Rodzaje transportu przez błonę '.4.2 Transport z błoną Oddychanie komórkowe Odbiór i transmisja s yg n a łów 75.1 Receptory związane z kanałami (receptory jonotropowe '.5.2 Receptory sprzężone z białkiem G ' .5.3 Receptory związane z enzymami ' 5.4 Receptory błonowe związane z aktywacją proteaz wewnątrzkomórkowych (receptory śmierci) 75 5 Receptory błonne o charakterze cząstek adhezyjnych ' 5.5 Receptory wewnątrzkomórkowe Zjawiska ruchowe w kom ó rka ch Mechanoenzymy ' “ Z Zjawiska ruchowe związane z mikrotubulami ' “ 3 Zjawiska ruchowe związane z mikrofilamentami aktynowymi Podział komórki ' 3 ' Fazy cyklu komórkowego '3 1 Mejoza ' 5 3 Regulacja c y k lu 3 4 Podziały komórek a zróżnicowanie '5 : Komórki macierzyste " 3 Starzenie się kom ó re k * Zaprogramowana śmierć k om ó rk i ' Objawy apoptozy 'O Z Regulacja ap o p to z y Indukcja apoptozy Inne rodzaje regulowanej śmierci komórki I - O V E O S T A Z A I J E J M E C H A N IZM Y 37 Brzozowski, Stanisław J. Konturek Pola płynu zewnątrz- i wewnątrzkomórkowego w homeostazie 12 Fena układu krążenia w homeostazie 2.3 Rola układu oddechowego w homeostazie. 2.4 Rola układu trawiennego w homeostazie 2.5 Rola układu moczowego w homeostazie 2.6 Rola układu szkieletowo-mięśniowego i nerwowego w homeostazie 2.7 Rola układu hormonalnego w homeostazie 2.8 Układy kontrolne i sprzężenie zwrotne. Pętla regulacyjna sprzężenia zwrotnego 2.9 Adaptacja i rytmy biologiczne 2.10 Mechanizmy i czynniki uczestniczące w utrzymaniu homeostazy 2.11 Receptory komórkowe, odbiór i przekazywanie sygnałów w komórkach 2.12 Metabolizm wewnątrzkomórkowy K R E W Tomasz Brzozowski 3.1 Podstawowe funkcje krwi 3.2 Właściwości fizyczne k rw i 3.3 Właściwości chemiczne k rw i 3.3.1 Białka osocza 3.3.2 Pozabiałkowe składniki osocza 3.3.3 Lipidy osocza 3.3.4 Składniki nieorganiczne 3.4 Objętość krwi i wskaźnik hematokrytu 3.4.1 Wskaźnik hematokrytu (He t ) 3.5 Krwinki cz e rw o n e 3.5.1 Wielkość, kształt, budowa, metabolizm i liczba krwinek czerwonych 3.5.2 Metabolizm krwinek czerwonych 3.6 Erytropoeza 3.6.1 Narządy krwiotwórcze 3.6.2 Szpik kostny 3.6.3 Etapy erytropoezy 3.6.4 Czynniki regulujące erytropoezę 3.6.5 Kobalamina, kwas foliowy i inne witaminy grupy B 3.7 Hemoglobina 3.7.1 Czynność i reakcje H b 3.7.2 Czynniki niezbędne do wytwarzania hemoglobiny 3.8 Metabolizm żelaza 3.9 Okres półtrwania krwinek czerwonych. H em o liza 3.9.1 Metabolizm bilirubiny 3.10 Nieprawidłowości krwinek czerwonych 3.11 Krwinki białe (leukocyty 3.11.1 Granulocyty 3.11.2 Granulocytopoeza 3.11.3 Cykl życiowy granulocytów 3.11.4 Czynności granulocytów 3.11.5 Leukocytoza, eozynofile, bazofile 3.11.6 Agranulocytoza i białaczki 3.12 Limfocyty 3.12.1 Okres przeżycia, cyrkulacja i recyrkulacja limfocytów 3.12.2 Cząsteczki różnicujące (CD 3.12.3 Udział grasicy w dojrzewaniu limfocytówT 3.12.4 Powstawanie i funkcje fizjologiczne limfocytów typu B 3.13 Monocytopoeza i układ m akrofagów 3.13.1 Monocytopoeza 3.14 Mechanizmy odpornościowe 3.14.1 Odporność nieswoista 3.14.2 Nieswoiste substancje bakteriobójcze 3.'43 Odporność swoista 3 .'4 4 Antygeny 3345 Odporność humoralna - przeciwciała 3.'46 immunoglobuliny ( Ig ) 3 '4 " Dopełniacz 3.14.8 Reakcja antygen-przeciwciało 3.14.9 Odporność typu komórkowego Alergia Z a p a le n ie Grupy krwi i przetaczanie krwi. 3.17.1 Układ A B O 3.17.2 Układ R h 3.17.3 Dziedziczenie antygenów A, B, 0 3.17.4 Oznaczanie grup krwi i reakcje potransfuzyjne Płytki k rw i 3.18.1 Trombocytopoeza Hemostaza 3.19.1 Czynniki hemostatyczne 3.19.2 Wewnątrz-i zewnątrzpochodne procesy krzepnięcia k rw i 3.19.3 Teorie krzepnięcia krwi 3.19.4 Czynniki zapobiegające krzepnięciu krwi w prawidłowym układzie naczyniowym 155 3.19.5 Fibrynoliza 3.19.6 Zaburzenia hemostazy i antykoagulanty Limfa i układ limfatyczny Obrzęki F IZ JO L O G IA U K Ł A D U K R Ą Ż E N IA Wiesław W. Pawlik, Stanisław J. Konturek Wstęp. Uwagi historyczne Zarys budowy i funkcji układu krążenia Serce 4.3.1 Anatomia czynnościowa. Mięśnie robocze 4.3.2 Układ bodźcoprzewodzący serca 4.3.3 Potencjał spoczynkowy kardiomiocytów 4.3.4 Potencjał czynnościowy kardiomiocytów 4.3.5 Zmiany przepuszczalności i przewodności jonowej w okresie potencjału czynnościowego kardiomiocytu 4.3.6 Potencjały czynnościowe komórek tkanki bodźcoprzewodzącej 4.3T Cykl pobudliwości mięśnia sercowego 4.3.8 Elektrokardiografia 43.5 Skurcz mięśnia sercowego 4 37 0 Cykl sercowy 4571 Praca serca 4 37 2 Regulacja czynności serca Układ naczyniowy 4 4 ' Ogólna charakterystyka układu naczyniowego 4 4 ; Zróżnicowanie czynnościowe układu krążenia 44.3 Właściwości biofizyczne ścian naczyń krwionośnych. Ciśnienie transmuralne. Prawo Laplace'a z z z Krytyczne ciśnienie zamknięcia 4Z3 Hemodynamika i jej podstawowe prawa 4z ę Lepkość krwi i osiowa akumulacja krwinek 4 z ' Ciśnienie tętnicze chwilowe, średnie i pulsowe 4Z3 Krzywa obwodowego ciśnienia tętniczego. Tętno tętnicze 4 z ; Metody pomiaru ciśnienia tętniczego Czynniki wpływające na wartość ciśnienia tętniczego Ciśnienie żylne 4 z -; Tętno żylne z z '3 Powrót ży In y Mikrokrążenie 4 5 ' Przepływ krwi przez naczynia włosowate 452 Hipoteza Starlinga 453 Dyfuzja przez ścianę naczyń włosowatych 454 Zmiany w przezwłośniczkowej wymianie płynu Angiogeneza.. 4.6 Regulacja czynności układu krążenia 4.6.1 Miejscowa regulacja szerokości naczyń 4.6.2 Ośrodkowa regulacja układu krążenia 4.6.3 Odruchowa regulacja układu krążenia 4.7 Krążenie wieńcowe 4.7.1 Pomiar przepływu wieńcowego 4.7.2 Fazowość przepływu wieńcowego 4.7.3 Czynniki wpływające na krążenie wieńcowe 4.8 Krążenie m ó z g ow e 4.8.1 Przepływ mózgowy I jego regulacja 4.9 Wyrzut serca i przepływ krwi przez mięśnie przy wysiłku fizycznym 4.10 Hipotonia ortostatyczna 5 F IZ JO L O G IA U K Ł A D U O D D E C H O W E G O 257 Izabela Grabska-Kobyłecka, Dariusz Nowak 5.2 Budowa i funkcje układu oddechowego 5.2.1 Receptory dróg oddechowych 5.2.2 Unerwienie dróg oddechowych 5.2.3 Krążenie płucne 5.3 Mechanika oddychania 5.3.1 Podatność płuc I opory oddechowe 5.3.2 Praca oddychania 5.4 Badania czynnościowe układu oddechowego 5.4.1 Spirometria 5.4.2 Bodypletyzmografla 5.4.3 Pojemność dyfuzyjna płuc dla tlenku węgla (DL co ) 5.5 Odruchy związane z oddychaniem 5.5.1 Odruch kichania 5.5.2 Kaszel 5.5.3 Zlewanie 5.5.4 Czkawka 5.6 Wymiana gazowa w płucach 5.6.1 Anatomia czynnościowa płuc 5.6.2 Mieszanie powietrza wdychanego z powietrzem zalegającym w p łu c a ch 5.6.3 Dystrybucja wentylacji nie jest jednakowa nawet wjednym zdrowym p łu c u 5.6.4 Dystrybucja perfuzji nie jest jednakowa nawet wjednym zdrowym płucu 5.6.5 Dyfuzja gazów przez barierę pęcherzykowo-włośnlczkową I utlenowanle krwi 5.6.6 Dopasowanie wentylacji do perfuzji 5.6.7 Skurcz naczyń płucnych w odpowiedzi na hlpoksję 5.6.8 Dopasowanie regionalnego przepływu I wentylacji w zdrowym p łu c u 5.6.9 Dopasowanie regionalnego przepływu I wentylacji w chorobach układu oddechowego 5.6.10 Choroba wysokogórska 5.6.11 Fizjologiczne uzasadnienie mechanizmów wiodących do hlpoksemil krwi tętniczej 5.6.12 Zatorowość płucna 5.6.13 Pomiar pojemności dyfuzyjnej p łu c 5.7 Napęd oddechowy 5.7.1 Znaczenie kliniczne 5.7.2 Pomiar napędu oddechowego 5.8 Regulacja o d d y ch an ia 5.8.1 Ośrodek oddechowy 5.8.2 Generowanie centralnego wzorca oddechowego 5.8.3 Chemoreceptory centralne 5.8.4 Chemoreceptory obwodowe 5.8.5 Zmienność oddychania w warunkach spoczynku 5.8.6 Świadome (wollcjonalne) zatrzymanie o d d e ch u 5.9 Fizjologiczne i patologiczne tory oddechowe 5.10 Transport tlenu (0 2) w układzie oddechowym 5.10.1 Hemoglobina 5.10.2 Wiązanie 0 2 do hemoglobiny w kapllarach płucnych 5.10.3 Transport tlenu we krwi tętniczej - transport konwekcyjny 5.11 Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny 5.11.1 Wpływ palenia papierosów na powinowactwo hemoglobiny do 0 2 5.11.2 Powinowactwo methemoglobiny do 0 2 5.12 Transport dwutlenku węgla z tkanek do powietrza pęcherzykowego 5.12.1 Transport C02 we krwi 5.12.2 Transport C02 z kapilar krążenia płucnego do powietrza pęcherzykowego 5.12.3 Różnice w transporcie C02 między krwią żylną i tętniczą 5.13 Erytrocyty jako detektory 0 2 i komórki regulujące przepływ krwi w tkankach zależnie od aktualnego zapotrzebowania na 0 2 5.13.1 Jak erytrocyt konwertuje bodziec hipoksemiczny na uwalnianie ATP 5.13.2 W jaki sposób mediatory wydzielane z erytrocytów w obrębie naczyń włosowatych lub żyłek poza włosowatych powodują rozkurcz tętniczek przedwłosowatych? 319 5.13.3 Czy zaburzenia wydzielania ATP z erytrocytów z powodu niskiego p02 mogą mleć znaczenie kliniczne 5 T-* Oddychanie i regulacja oddychania podczas wysiłku 5.15 Oddychanie w czasie snu 574 Wpływ temperatury na układ oddechowy 576.1 Hipertermia a układ oddechowy 576.2 Hipotermia a układ oddechowy 3 '7 Aklimatyzacja i oddychanie w warunkach wysokogórskich. 57 7.1 Adaptacja hematologiczna 577.2 Adaptacja oddechowa 37 7.3 Adaptacja krążeniowa - rzut minutowy serca 57 7.4 Zmiany adaptacyjne u ludzi żyjących na stałe na dużych wysokościach 3. '3 Oddychanie podczas nurkowania 57 3.1 Choroby i zaburzenia związane z nurkowaniem 3T9 Oddychanie w warunkach nieważkości 32C Niewydolność oddychania 5257 Tlenoterapia 5 25.2 Toksyczność t le n u i F IZ JO LO G IA U K ŁA D U PO K A RM O W EG O 329 Tomasz Brzozowski, Jolanta Majka, Stanisław J. Konturek 4.2 Neurohormonalna regulacja przyjmowania pokarmu 4-3 Motoryka przewodu pokarmowego i dróg żółciowych 44 Żucie 42 Połykanie 44 Regulacja perystaltyki przełyku 47 Mechanizmy zamykające zwieracz wpustu 41 Motoryka żołądka 5 : ' Aktywność elektryczna I skurczowa żołądka : : 2 Regulacja motoryki żołądkowej : : 5 Opróżnianie żołądkowe 41 Motoryka jelita cienkiego elektryczna i skurczowa jelita cienkiego oraz jej regulacja 4711 Moeoryfca jelita grubego elektryczna i skurczowa jelita grubego
Motoryczne mechanizmy odbytniczo-prostnicze Czynności wydzielnicze gruczołów trawiennych Wydzielanie śliny 5-dowa i unerwienie gruczołów ślinowych Objętość i skład śliny Mechanizmy wydzielnicze śliny wydzielania śliny błony śluzowej żołądka i wydzielanie żołądkowe żołądkowa Transport tlenu we krwi tętniczej - transport konwekcyjny Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny Wpływ palenia papierosów na powinowactwo hemoglobiny do Powinowactwo methemoglobiny do 0 2 Transport dwutlenku węgla z tkanek do powietrza pęcherzykowego Transport C02 we krwi Transport C02 z kapilar krążenia płucnego do powietrza pęcherzykowego 5.12.3 Różnice w transporcie C02 między krwią żylną I tętniczą Erytrocyty jako detektory 0 2 i komórki regulujące przepływ krwi w tkankach zależnie od aktualnego zapotrzebowania na 0 2 5.13.1 Jak erytrocyt konwertuje bodziec hipoksemiczny na uwalnianie ATP 5.13.2 W jaki sposób mediatory wydzielane z erytrocytów w obrębie naczyń włosowatych lub żyłek pozawłosowatych powodują rozkurcz tętniczek przedwłosowatych? 5.13.3 Czy zaburzenia wydzielania ATP z erytrocytów z powodu niskiego p02 mogą mieć znaczenie kliniczne Oddychanie i regulacja oddychania podczas w ysiłku Oddychanie w czasie s n u Wpływ temperatury na układ o d d e ch ow y 5.16.1 Hipertermia a układ oddechowy 5.16.2 Hipotermia a układ oddechowy Aklimatyzacja i oddychanie w warunkach wysokogórskich 5.' 7.1 Adaptacja hematologiczna 57 7.2 Adaptacja oddechowa 57 7.3 Adaptacja krążeniowa - rzut minutowy serca 57 7.4 Zmiany adaptacyjne u ludzi żyjących na stałe na dużych wysokościach Oddychanie podczas nurkowania 57 3.1 Choroby i zaburzenia związane z nurkowaniem Oddychanie w warunkach nieważkości Niewydolność oddychania 5.23.1 Tlenoterapia 5.22.2 Toksyczność t le n u F IZ JO L O G IA U K Ł A D U P O K A R M O W E G O 329 Tomasz Brzozowski, Jolanta Majka, Stanisław J. Konturek Neurohormonalna regulacja przyjmowania pokarmu Motoryka przewodu pokarmowego i dróg żółciowych Żucie Połykanie Regulacja perystaltyki przełyku Mechanizmy zamykające zwieracz wpustu Motoryka żołądka 5 5 ‘ Aktywność elektryczna i skurczowa żołądka 5 :2 Regulacja motoryki żołądkowej 5 :5 Opróżnianie żołądkowe Motoryka jelita cienkiego 5 9 ’ Aktywność elektryczna i skurczowa jelita cienkiego oraz jej regulacja 5 22 Wymioty 5 2 3 Zwieracz krętniczo-kątniczy Motoryka jelita grubego 5 ‘ I ' Aktywność elektryczna i skurczowa jelita grubego 5 ‘ 2 2 Motoryczne mechanizmy odbytnlczo-prostnlcze Czynności wydzielnicze gruczołów trawiennych 5 " Wydzielanie śliny 5 ' ‘ 2 Budowa I unerwienie gruczołów ślinowych 5 ‘ ‘ 5 Objętość i skład śliny 5" ' - Mechanizmy wydzielnicze śliny 5' ' 3 Regulacja wydzielania śliny 5 " 5 Budowa błony śluzowej żołądka i wydzielanie żołądkowe Bariera żołądkowa 6.11.8 Skład i wydzielanie soku żołądkowego 6.11.9 Czynniki neurohormonalne regulujące żołądkowe wydzielanie HCL 6.11.10 Fazy i mechanizmy wydzielania żołądkowego 6.11.11 Hamowanie wydzielania żołądkowego 6.11.12 Badanie wydzielania kwasu żołądkowego 6.11.13 Wydzielanie pepsynogenów 6.11.14 Czynnik wewnętrzny ( I F ) 6.11.15 Wydzielanie trzustkowe i budowa trzustki 6.11.16 Skład elektrolitowy soku trzustkowego i mechanizmy wydzielania dwuwęglanów 6.11.17 Fazy wydzielania trzustkowego i jego regulacja 6.11.18 Metody badania wydzielania trzustkowego 6.11.19 Interakcja wewnątrz-1 zewnątrzwydzlelnlcza trzustki 6.11.20 Budowa błony śluzowej jelita cienkiego i wydzielanie jelitowe 6.11.21 Wydzielanie w obrębie gruczołów dwunastniczych 6.11.22 Wydzielanie w obrębie jelita c ienkiego 6.11.23 Czynności dokrewne jelita cienkiego 6.11.24 Wydzielanie w obrębie jelita grubego 6.12 Trawienie i wchłanianie jelitowe 6.12.1 Strukturalna podstawa wchłaniania 6.12.2 Procesy transportu jelitowego 6.12.3 Wchłanianie wody i elektrolitów 6.12.4 Wchłanianie wapnia 6.12.5 Wchłanianie żelaza 6.12.6 Wchłanianie witamin 6.12.7 Trawienie i wchłanianie w ęglowodanów 6.12.8 Trawienie I wchłanianie białek 6.12.9 Trawienie I wchłanianie tłuszczów 6.12.10 Wchłanianie cholesterolu i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach 6.12.11 Wchłanianie w jelicie grubym 6.12.12 Formowanie kału 6.13 Czynności wątroby 6.13.1 Budowa w ątroby 6.13.2 Budowa pęcherzyka żółciowego 6.13.3 Wydzielanie żółci 6.13.4 Mechanizmy wydzielania żółci 6.13.5 Regulacja wydzielania żółci 6.13.6 Czynności wątrobowego układu krążenia 6.13.7 Czynności metaboliczne wątroby 6.13.8 Inne czynności wątroby 6.13.9 Próby czynnościowe w ątroby 6.13.10 Pęcherzyk żółciowy i drogi żółciowe 7 F IZ JO L O G IA N E R E K Z E L EM E N T A M I P A T O F IZ JO L O G I I Ewa Szczepańska-Sadowska, Agnieszka Cudnoch-Jędrzejewska 7.1 Funkcje nerek 7.1.1 Dopływ krwi do nerek 7.1.2 Główne czynniki decydujące o prawidłowej funkcji n e re k 7.2 Mechanizm wytwarzania moczu 7.2.1 Nefron jako podstawowa jednostka funkcjonalna 7.2.2 Mechanizm powstawania moczu pierwotnego 7.2.3 Powstawanie moczu ostatecznego z moczu pierwotnego ".2.4 Ocena zdolności wydalniczej nerek poprzez pomiar klirensów 73 Regulacja przepływu krwi w nerce i transportu kanalikowego "37 Unaczynienie kory i rdzenia nerek "3 2 Autoregulacja przepływu krwi i filtracji w kłębuszkach nerkowych "3 3 Równowaga kłębuszkowo-kanalikowa "3 z Diureza presyjna przyczyny zmian diurezy 7.4 Neurogenna regulacja przepływu nerkowego i transportu kanalikowego 7.4.1 Unerwienie nerek 7.4.2 Odruchowa regulacja funkcji nerek 7.4.3 Regulacja przez neurony ośrodkowego układu nerwowego 7.4.4 Wzrost aktywności neuronów współczulnych unerwiających nerki w stanach fizjologicznych i patologicznych 7.5 Hormonalna i humoralna regulacja czynności nerek 7.5.1 Układ renina-angiotensyna 7.5.2 Aldosteron 7.5.3 Wazopresyna 7.5.4 Endoteliny 7.5.5 Endogenne inhibitory ATP-azy 3Na+-2K 7.5.6 Peptydy natriuretyczne 7.5.7 Dopamina 7.5.8 Tlenek azotu 7.5.9 Adrenomedulina 7.5.10 K ln ln y 7.5.11 Eikozanoidy 7.5.12 Związki purynowe 7.6 Mechanizmy zagęszczania i rozcieńczania m o c z u 7.6.1 Zmiany osmolarności moczu podczas przepływu przez nefron 7.7 Udział nerek w regulacji gospodarki kwasowo-zasadowej 7.7.1 Nerki jako trzecia linia obrony w regulacji gospodarki kwasowo-zasadowej 7.7.2 Regulacja pH moczu 7.8.1 Regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej 7.8.2 Hormonalna funkcja nerek 8 G O S P O D A R K A W O D N O - E L E K T R O L IT O W A - A S P E K T Y F IZ JO L O G IC Z N E I P A T O F IZ JO L O G IC Z N E 461 Agnieszka Cudnoch-Jędrzejewska, Magdalena Niedziela, Ewa Szczepańska-Sadowska 8.1 Przestrzenie wodne i rozmieszczenie elektrolitów 8.2 Osmolalność płynów ustrojowych 8.3 Stężenie jonów w płynach ustrojowych 8.3.1 Regulacja transportu jo n ó w 8.4 Regulacja objętości płynu w przestrzeni zewnątrzkomórkowej i w komórkach 8-5 Bilans w o d n y 8.5.1 Regulacja gospodarki wodnej 8.6 Zaburzenia gospodarki w o d n e j 8.6.1 Stany odwodnienia 8.6.2 Stany przewodnienia 8.7 Regulacja bilansu elektrolitów 8.7.1 Regulacja bilansu s o d u 3.7.2 Regulacja bilansu potasu 3.7.3 Regulacja bilansu chloru 37.4 Regulacja bilansu magnezu Ł3 Równowaga kwasowa-zasadowa - wybrane aspekty 5.3.1 Kwasica metaboliczna 5.3.2 Zasadowica metaboliczna 3.5.3 Kwasica oddechowa 5 5.4 Zasadowica o d d e ch ow a 9 M E T A B O L IZ M I J E G O R E G U L A C JA Aldona Dembińska-Kieć, Joanna Góralska Uzyskiwanie energii z pożywienia i pojęcie energii swobodnej Bilans energetyczny i rola wiązań wysokoenergetycznych 9.2.2 Miejsce i rola wiązań wysokoenergetycznych (ATP) w o rg a n izm ie 9.2.3 Inne związki fosforanowe o wysokiej energii. Rola fo s fo k re a ty n y 9.2.4 Miejsce wytwarzania energii swobodnej o rg a n izm u 9.2.5 Kontrola energii uwalnianej przez komórki 9.2.6 Metabolizm węglowodanów i powstawanie adenozynotrifosforanu (ATP 9.2.7 Metabolizm tłuszczów a wytwarzanie energii swobodnej 9.2.8 Metabolizm b ia łe k 9.3 Tempo m e ta b o lizm u 9.3.1 Pomiar całkowitej energii organizmu człowieka 9.3.2 Czynniki wpływające na wytwarzanie e n e rg ii 9.4 Temperatura ciała i jej regulacja. Stan g o rą c z kow y 9.4.1 Normalna temperatura ciała.Temperatura wewnątrz ciała i temperatura skóry 9.4.2 Regulacja temperatury ciała przez równowagę między ilością ciepła wytworzonego i ilością ciepła oddanego 9.4.3 Odstępstwa w regulacji temperatury c ia ła 9.5 Witaminy i ich funkcje w o rganizmie c z łow ie k a 9.5.1 Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach 9.5.2 Witaminy rozpuszczalne w w o d z ie 9.6 Pierwiastki śladowe (m ik ro e lem e n ty ) 10 F IZ JO LO G IA W Y D Z IE L A N IA W EW N Ę T R Z N E G O 541 Aleksandra Szlachcic, Stanisław J. Konturek 10.1 Charakterystyka wydzielania w e w n ę t rz n e g o 10.1.1 Ogólne cechy hormonów 10.1.2 Rodzaje h o rm o n ó w 10.1.3 Kontrola wydzielania d o k rew n e g o 10.1.4 Biosynteza h o rm o n ów 10.1.5 Uwalnianie h o rm o n ó w 10.1.6 Transport hormonów w oso c zu 10.1.7 Rola i podział receptorów horm onalnych 10.1.8 Metody oznaczania h o rm o n ów 10.2 Hormony p o d w z g ó rz a 10.2.1 Wazopresyna a rg in in ow a Oksytocyna 10.2.3 Podwzgórzowe hormony uwalniające i h am u ją c e 10.3 Hormony przedniego płata p rz y s a d k i 10.3.1 Hormon w z ro s tu Prolaktyna 10.3.3 Hormony tropowe przysadki 10.4 Hormony części pośredniej p rz y s a d k i 10.5 Hormony nadnerczy 10.5.1 Hormony rdzenia nadnerczy 10.5.2 Hormony kory nadnerczy 10.6 Hormony gruczołu ta rc z o w e g o 10.6.1 Metabolizm j o d u 10.6.2 Wytwarzanie, gromadzenie, uwalnianie i katabolizm hormonów gruczołu tarczowego 10.6.3 Regulacja wydzielania hormonów gruczołu ta rc z ow e g o 10.6.4 Czynność hormonów gruczołu ta rc z ow e g o 10.7 Czynności wewnątrzwydzielnicze t r z u s t k i 10.7.1 G lu ka go n 10.7.2 In s u lin a 10.8 Hormonalna regulacja metabolizmu w a p n iow o - fo s fo ra n ow e g o 10.8.1 Metabolizm wapniowo-fosforanowy 10.8.2 Fizjologia tkanki kostnej 10.8.3 Układy hormonalne w homeostazie wapniowo-fosforanowej 10.8.4 Parathormon (PTH 10.8.5 Kalcytonina 10.8.6 Hormonalna postać witaminy D3 Hormony szyszynki. Czynności dokrewne g o n a d 10.10.1 Konrola wewnątrzwydzielniczej aktywności ją d e r 10.10.2 Biosynteza i czynności hormonów jajnikowych Hormony łożyska FIZJOLOGIA ROZRODU. Aleksandra Szlachcic, Stanisław J. Konturek Genetyczne uwarunkowania p łc i Rozwój embrionalny narządu rozrodczego Dojrzewanie p łciowe.... Okres klimakterium Czynności fizjologiczne męskiego układu płciowego 11.5.1 Spermatogeneza 11.5.2 Męskie reakcje seksualne Czynności fizjologiczne żeńskiego układu płciowego 11.6.1 Czynność jajników 11.6.2 Błona śluzowa macicy i narządy płciowe w cyklu miesiączkowym 11.6.3 Żeńskie reakcje seksualne 11.6.4 Ciąża 11.6.5 Poród 11.6.6 Laktacja Niepłodność UKŁAD NERWOWY I NARZĄDY ZMYSŁÓW Bogdan Sadowski, Joanna Lewin-Kowalik Fizjologia neuronu i przekaźnictwo synaptyczne 12.1.1 Neurogeneza 12.1.2 Struktura funkcjonalna neuronu 12.1.3 Glej 12.1.4 Neurony jako komórki pobudliwe - rola błony komórkowej 12.1.5 Kanały I prądy jo n ow e 12.1.6 Pobudzenie neuronu 12.1.7 Przewodzenie impulsów we włóknach nerwowych 12.1.8 Hamowanie n eu ro n u . 12.1.9 Receptory metabotropowe 12.1.10 Czynniki wzrostu 12.1.11 Neuroprzekaźniki 12.1.12 Neuroprzekaźniki klasyczne 12.1.13 Transmisja purynergiczna 12.1.14 Neuropeptydy '2.1.15 Kannabinoidy '2.1.16 Synapsy elektryczne ' 2.1.17 Bariery między przestrzeniami płynowymi mózgowia Czynności czuciowe '2.2.1 Receptory '2.2.2 Czucie somatyczne '2.2.3 Czucie dotyku '2.2.4 Czucie temperatury ' 2.2.5 Dwa schematy unerwienia tułowia i kończyn '2.2.6 Czucie głębokie ' 2.2." Przebieg dróg czuciowych w rdzeniu kręgowym i pniu mózgu '22.8 Organizacja czucia somatycznego w obszarze głowy '22 5 Ośrodki czuciowe wzgórza ' 2 2 ' 2 Okolica czuciowa (somatosensoryczna) kory mózgu ' 22' ' Utrzymanie równowagi ciała B ó l 12.3.1 Nocyceptory i receptory bólowe 12.3.2 Modulacja czucia bólu. Bramka rdzeniowa 12.3.3 Przeciwbólowe działanie akupunktury 12.3.4 Drogi i ośrodki czucia b ó lu 12.3.5 Ból patologiczny 12.3.6 Ośrodkowy system tłumienia bólu 12.3.7 Świąd 12.4 Układ wzrokowy 12.4.1 Budowa i funkcje o k a 12.4.2 Ciśnienie śródgałkowe 12.4.3 Właściwości optyczne o k a 12.4.4 Siatkówka 12.4.5 Adaptacja oka do światła i do ciemności 12.4.6 Pola recepcyjne komórek zwojowych siatkówki 12.4.7 Zdolność rozdzielcza o k a 12.4.8 Koncentryczna organizacja pól recepcyjnych komórek zwojowych 12.4.9 Widzenie barw 12.4.10 Strumienie informacji wzrokowej 12.4.11 Reagowanie układu wzrokowego na wzorce bodźców 12.4.12 Pole widzenia 12.4.13 Ruchy gałek ocznych 12.4.14 Unerwienie autonomiczne o k a 12.5 Układ słuchowy 12.5.1 Budowa i czynność narządu słuchu 12.5.2 Przebieg fali akustycznej w uchu wewnętrznym 12.5.3 Kodowanie informacji słuchowej w nerwie ślimakowym 12.5.4 Podkorowe ośrodki słuchu. Ocena położenia źródła dźwięku 12.5.5 Organizacja okolicy słuchowej kory mózgu 12.5.6 Badanie s łu ch u 12.6 Węch i smak 12.6.1 Węch 12.6.2 Smak 12.7 Czynności ru ch ow e 12.7.1 Odruchy 12.7.2 Organizacja ośrodków ruchowych rdzenia kręgowego 12.7.3 jednostki ruchowe 12.7.4 Unerwienie czuciowe mięśni 12.7.5 Rola odruchów rdzeniowych w sterowaniu ruchem 12.7.6 Spastyczność rdzeniowa 12.7.7 Nadrdzeniowa kontrola czynności ruchowych 12.7.8 Obszary ruchowe kory mózgu 12.7.9 Sterowanie ruchami dowolnymi 12.7.10 Jądra podstawne 12.7.11 Móżdżek 12.8 Układ autonomiczny 12.8.1 Części układu autonomicznego 12.8.2 Neuroprzekaźniki w układzie autonomicznym 12.8.3 Układ współczulny 12.8.4 Układ przywspółczulny 12.8.5 Funkcje czuciowe układu autonomicznego 12.8.6 Działanie układu autonomicznego na narządy 12.8.7 Regulacja czynności układu autonomicznego przez układ limbiczny 12.9 Czynności popędowo-emocjonalne 12.9.1 Struktury korowe układu limbicznego '2.9.2 Ciało migdałowate '2.9.3 Podwzgórze ' 2.9.4 Jądro półleżące ' 2.9.5 Przegroda ' 2.9.6 Systemy o jednolitym neurochemicznym podłożu transmisji synaptycznej 12.9.7 Istota szara okołowodociągowa 12.9.8 Potrzeby, popędy, emocje 12.9.9 Emocje 12.9.10 Odczuwanie przyjemności przykrości 12.9.11 Nastrój 12.9.12 S t re s 12.10 Czuwanie, sen i rytmika funkcji fizjologicznych 12.10.1 Czuwanie I świadomość 12.10.2 Twór siatkowaty i układ siatkowaty 12.10.3 Elektroencefalograflczne korelaty czuwania 12.10.4 S e n 12.10.5 Mechanizm powstawania fal E EG 12.10.6 Charakterystyka snu u człowieka 12.10.7 Rytmy biologiczne I Ich rodzaje 12.10.8 Patologia snu 12.11 Mechanizmy pamięci 12.11.1 Klasyfikacja p am ię c i 12.11.2. Pamięć krótkotrwała I długotrwała 12.11.3 Pamięć opisowa (deklaratywna 12.11.4 Pamięć nieświadoma 12.11.5 Zaburzenia pamięci 12.11.6 Kodowanie śladów pamięciowych w różnych strukturach m ó zg u 12.11.7 Istota śladu pamięciowego 12.11.8 Odruchy warunkowe 12.12 Mowa i czynności intelektualne 12.12.1 Właściwości mowy 12.12.2 Afazje 12.12.3 Funkcjonowanie mechanizmów mowy u ludzi zdrowych 12.12.4 Dominacja półkuli a funkcjonalna asymetria półkul mózgu 12.12.5 Kora mózgu a zachowanie się człowieka ' S R Z JO L O G iA M IĘ Ś N I S Z K IE L E T O W Y C H i G Ł A D K IC H 787 Adrian Chabowski, Jan Górski 13.1 Ogólna charakterystyka m ię ś n i 13.2 Charakterystyka mięśni szkieletowych 13.2.1 Organizacja anatomiczna mięśni szkieletowych 13.2.2 Organizacja anatomlczno-czynnośclowa mięśni szkieletowych 13.3 Pobudliwość mięśni szkieletowych 13.4 Ukrwienie mięśni szkieletowych 13.4.1 Tonlczne napięcie podstawowe naczyń krążenia mięśniowego (regulacja nerwowa przepływu krwi przez mięśnie szkieletowe 13.4.2 Przekrwienie czynnościowe (metaboliczna regulacja przepływu krwi przez mięśnie szkieletowe 13.4.3 Pompa mięśniowa 13.5 Unerwienie mięśni szkieletowych 13.5.1 Jednostka motoryczna 13.5.2 Płynność ru c h u 13.5.3 Złącze nerwowo-mięśniowe 13.6 Sprzężenie elektromechaniczne 13.7 Molekularny mechanizm skurczu 13.7.1 „Slizgowa"teoria skurczu 13.8 Rodzaje skurczu 13.8.1 Podział ze względu na częstotliwość pobudzeń 13.8.2 Podział ze względu na rodzaj wykonywanej pracy 13.9 Siła rozwijana przez m ię śn ie 13.9.1 Siła rozwijana przez mięśnie a wstępne rozciągnięcie mięśnia 13.9.2 Siła rozwijana przez mięśnie a rekrutacja jednostek motorycznych 13.9.3 Siła rozwijana przez mięśnie a częstotliwość pobudzeń 13.9.4 Siła rozwijana przez mięśnie a pętla rdzenlowo-mlęśniowa 13.10 Szybkość skracania m ię śn ia 13.11 Źródła energii i metabolizm mięśni s z k ie le tow y ch 13.11.1 Miopatie m e ta b o lic z n e 13.12 Podział w łókien m ię ś n io w y c h 13.13 Zmęczenie m ię ś n i 13.14 Odnerwienie mięśni szk ie le tow y ch 13.15 Mechanika ru c h u 13.16 Elektromiografia (EMG 13.17 Mięśnie g ła d k ie 13.17.1 Podział czynnościowy mięśni gładkich 13.17.2 Ultrastruktura mięśni g ła d k ich 13.17.3 Potencjały błonowe i cz yn n o ś c iow e 13.17.4 Sprzężenie elektromechaniczne 13.17.5 Molekularny mechanizm skurczu mięśni g ła d k ic h 13.17.6 Regulacja aktywności skurczowej mięśni g ła d k ic h 13.18 Unerwienie mięśni gład k ich 13.18.1 Przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe .2; F IZ JO LO G IA W Y S U .K U H 2Y C Z N E .G O 817 Jerzy A. Żołądź 14.1 Znaczenie aktywności fizycznej w ż y c iu c z łow ie ka 14.2 Reakcje krążeniowo-oddechowe i klasyfikacja wysiłków fizycznych 14.2.1 Reakcje krążeniowo-oddechowe 14.2.2 Klasyfikacja wysiłków fizycznych i ocena ich intensywności 14.3 Wytwarzanie energii i moc mechaniczna mięśni s z k ie le tow y c h 14.3.1 Wytwarzanie energii w mięśniach szkieletowych 14.3.2 Mięśnie szkieletowe jako źródło mocy mechanicznej 14.4 Wydolność fiz y c z n a 14.4.1 Wskaźniki wydolności w wysiłkach d łu g o trw a ły c h 14.4.2 Iloraz o d dechowy 14.4.3 Koszt energetyczny wysiłku 14.4.4 Prosta próba oceny wydolności fizycznej - test marszu 6 -m in u tow e g o 14.5 Zmęczenie wysiłkowe 14.5.1 Przyczyny zmęczenia podczas wysiłków długotrwałych 14.5.2 Przyczyny zmęczenia podczas wysiłków krótkotrwałych o maksymalnej mocy 14.5.3 Bóle mięśniowe i uwalnianie m io k in 14.6 Wpływ tren in g u na wydolność fizyczną człowieka 14.6.1 Wczesne efekty t re n in g u 14.6.2 Odległe efekty t re n in g u 14.6.3 Przeciwzapalne efekty wysiłku fizycznego
Redakcja naukowa wydania 1. i 2.: Stanisław Konturek.
Bibliografia na stronach 842-843. Indeks.
1 FIZJOLOGIA KOMÓRKI 2 HOMEOSTAZA I JEJ MECHANIZMY 3 KREW 4 FIZJOLOGIA UKŁADU KRĄŻENIA 5 FIZJOLOGIA UKŁADU ODDECHOWEGO 6 FIZJOLOGIA UKŁADU POKARMOWEGO 7 FIZJOLOGIA NEREK Z ELEMENTAMI PATOFIZJOLOGII 8 GOSPODARKA WODNO-ELEKTROLITOWA – ASPEKTY FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE 9 METABOLIZM I JEGO REGULACJA 10 FIZJOLOGIA WYDZIELANIA WEWNĘTRZNEGO 11 FIZJOLOGIA ROZRODU 12 UKŁAD NERWOWY I NARZĄDY ZMYSŁÓW 13 FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH I GŁADKICH 14 FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO
