CZĘŚĆ I: WSTĘP DO PROGRAMOWANIA W VBA 23 Rozdział 1: Czym jest VBA? 25 No dobrze, czym jest więc VBA? 25 Co można zrobić za pomocą VBA? 26 Wprowadzanie bloków tekstu 27 Automatyzacja często wykonywanego zadania 27 Automatyzacja powtarzalnych operacji 27 Tworzenie własnego polecenia 28 Tworzenie własnego przycisku 28 Tworzenie własnych funkcji arkusza kalkulacyjnego 28 Tworzenie własnych dodatków do Excela 28 Zalety i wady języka VBA 28 Zalety języka VBA 28 Wady języka VBA 29 VBA w pigułce 30 Kompatybilność wersji Excela 32 Rozdział 2: Szybkie zanurzenie 33 Przygotowanie do pracy 33 Plan działania 34 Stawiamy pierwsze kroki 34 Rejestrowanie makra 35 Testowanie makra 36 Podgląd kodu makra 37 Modyfikowanie makra 39 Zapisywanie skoroszytów zawierających makra 40 Bezpieczeństwo makr 40 Więcej o makrze NameAndTime 42 CZĘŚĆ II: JAK VBA WSPÓŁPRACUJE Z EXCELEM? 45 Rozdział 3: Praca w edytorze VBE 47 Czym jest Visual Basic Editor? 47 Uruchamianie edytora VBE 48 Zapoznanie z komponentami edytora VBE 48 Praca z oknem Project 50 Dodawanie nowego modułu VBA 51 Usuwanie modułu VBA 52 Eksportowanie i importowanie obiektów 52 Praca z oknem Code 53 Minimalizowanie i maksymalizowanie okien 53 Tworzenie modułu 54 Wprowadzanie kodu VBA do modułu 55 Bezpośrednie wprowadzanie kodu 55 Używanie rejestratora makr 58 Kopiowanie kodu VBA 60 Dostosowywanie środowiska VBA 61 Karta Editor 61 Karta Editor Format 64 Karta General 65 Karta Docking 65 Rozdział 4: Wprowadzenie do modelu obiektowego w Excelu 67 Czy Excel to obiekt? 68 Wspinaczka po hierarchii obiektów 68 Zapoznanie z kolekcjami 69 Odwoływanie się do obiektów 70 Nawigacja po hierarchii obiektów 71 Upraszczanie odwołań do obiektów 71 Właściwości i metody obiektów 72 Właściwości obiektów 73 Metody obiektów 75 Zdarzenia obiektów 77 Poszukiwanie dodatkowych informacji 77 System pomocy VBA 77 Narzędzie Object Browser 78 Automatyczna lista właściwości i metod 79 Rozdział 5: Procedury Sub i Function w języku VBA 81 Procedury Sub a funkcje 81 Rzut oka na procedury Sub 82 Rzut oka na procedury Function 82 Nazwy procedur Sub i Function 83 Uruchamianie procedur Sub 84 Bezpośrednie uruchamianie procedur Sub 86 Uruchamianie procedur z poziomu okna dialogowego Makro 86 Uruchamianie makr za pomocą skrótów klawiszowych 87 Uruchamianie procedur przy użyciu przycisków i kształtów 88 Uruchamianie procedur z poziomu innych procedur 90 Uruchamianie procedur Function 90 Wywoływanie funkcji z poziomu procedur Sub 91 Wywoływanie funkcji z poziomu formuł arkusza 91 Rozdział 6: Używanie rejestratora makr 95 Podstawy rejestrowania makr 96 Przygotowania do rejestrowania makr 97 Względne czy bezwzględne? 98 Rejestrowanie makr w trybie odwołań bezwzględnych 98 Rejestrowanie makr w trybie odwołań względnych 99 Co jest rejestrowane? 100 Opcje rejestratora makr 102 Nazwa makra 102 Klawisz skrótu 102 Opcja "Przechowuj makro w" 103 Opis 103 Czy to coś jest wydajne? 103 CZĘŚĆ III: PODSTAWY PROGRAMOWANIA 107 Rozdział 7: Kluczowe elementy języka VBA 109 Stosowanie komentarzy w kodzie VBA 109 Używanie zmiennych, stałych i typów danych 111 Pojęcie zmiennej 111 Czym są typy danych w języku VBA? 113 Deklarowanie zmiennych i określanie ich zasięgu 114 Stałe 120 Stałe predefiniowane 121 Łańcuchy znaków 122 Daty i godziny 122 Instrukcje przypisania 123 Przykłady instrukcji przypisania 124 O znaku równości 124 Proste operatory 124 Praca z tablicami 126 Deklarowanie tablic 126 Tablice wielowymiarowe 127 Tablice dynamiczne 128 Stosowanie etykiet 129 Rozdział 8: Praca z obiektami Range 131 Szybka powtórka 131 Inne sposoby odwoływania się do zakresu 133 Właściwość Cells 133 Właściwość Offset 134 Wybrane właściwości obiektu Range 135 Właściwość Value 136 Właściwość Text 137 Właściwość Count 137 Właściwości Column i Row 137 Właściwość Address 138 Właściwość HasFormula 138 Właściwość Font 139 Właściwość Interior 141 Właściwość Formula 141 Właściwość NumberFormat 142 Wybrane metody obiektu Range 142 Metoda Select 143 Metody Copy i Paste 143 Metoda Clear 144 Metoda Delete 144 Rozdział 9: Praca z funkcjami VBA i arkusza kalkulacyjnego 145 Co to jest funkcja? 145 Stosowanie wbudowanych funkcji VBA 146 Przykłady funkcji języka VBA 146 Funkcje języka VBA, które robią coś więcej niż tylko zwracanie wartości 149 Odkrywanie funkcji języka VBA 149 Używanie funkcji arkuszowych z poziomu kodu VBA 152 Przykłady zastosowania funkcji arkuszowych 153 Wprowadzanie funkcji arkuszowych 155 Więcej o użyciu funkcji arkuszowych 156 Używanie własnych funkcji 156 Rozdział 10: Kontrolowanie przepływu sterowania i podejmowanie decyzji 159 Zabierz się za przepływ, kolego 160 Instrukcja GoTo 160 Decyzje, decyzje 162 Struktura If-Then 162 Struktura Select Case 166 Entliczek, pętliczek - czyli jak używać pętli? 169 Pętla For-Next 169 Pętla Do-While 174 Pętla Do-Until 174 Użycie pętli For Each-Next z kolekcjami 175 Rozdział 11: Automatyczne procedury i zdarzenia 177 Przygotowanie do wielkiego zdarzenia 177 Czy zdarzenia są przydatne? 179 Programowanie procedur obsługi zdarzeń 180 Gdzie jest umieszczony kod VBA? 180 Tworzenie procedury obsługi zdarzenia 181 Przykłady wprowadzające 183 Zdarzenie Open dla skoroszytu 183 Zdarzenie BeforeClose dla skoroszytu 185 Zdarzenie BeforeSave dla skoroszytu 186 Przykłady zdarzeń aktywacyjnych 187 Zdarzenia aktywacji i dezaktywacji arkusza 187 Zdarzenia aktywacji i dezaktywacji skoroszytu 188 Zdarzenia aktywacji skoroszytu 189 Inne zdarzenia dotyczące arkusza 189 Zdarzenie BeforeDoubleClick 190 Zdarzenie BeforeRightClick 190 Zdarzenie Change 191 Zdarzenia niezwiązane z obiektami 193 Zdarzenie OnTime 193 Zdarzenia naciśnięcia klawisza 195 Rozdział 12: Techniki obsługi błędów 197 Rodzaje błędów 197 Błędny przykład 198 To makro nie jest idealne 199 Makro wciąż nie jest idealne 200 Czy teraz makro jest idealne? 200 Rezygnacja z ideału 201 Inny sposób obsługi błędów 202 Korekta procedury EnterSquareRoot 202 O instrukcji On Error 203 Obsługa błędów - szczegółowe informacje 203 Wznawianie wykonywania kodu po wystąpieniu błędu 204 Obsługa błędów w pigułce 205 Kiedy ignorować błędy? 206 Rozpoznawanie określonych błędów 206 Zamierzony błąd 208 Rozdział 13: Dezynsekcja kodu, czyli jak walczyć z pluskwami 211 Rodzaje pluskiew 211 Podstawy entomologii, czyli jak zidentyfikować pluskwę 213 Metody i techniki walki z pluskwami 214 Przeglądanie kodu VBA 214 Umieszczanie funkcji MsgBox w kluczowych miejscach kodu 215 Umieszczanie polecenia Debug.Print w kluczowych miejscach kodu 216 Korzystanie z debugera VBA 217 Kilka słów o debugerze 218 Ustawianie punktów przerwań w kodzie programu 218 Zastosowanie okna Watch 221 Zastosowanie okna Locals 223 Jak zredukować liczbę błędów w kodzie programu? 223 Rozdział 14: Przykłady i techniki programowania w języku VBA 225 Przetwarzanie zakresów komórek 226 Kopiowanie zakresów 227 Kopiowanie zakresu o zmiennej wielkości 227 Zaznaczanie komórek do końca wiersza lub kolumny 229 Zaznaczanie całego wiersza lub całej kolumny 230 Przenoszenie zakresów 230 Wydajne przetwarzanie komórek zaznaczonego zakresu przy użyciu pętli 231 Wydajne przetwarzanie komórek zaznaczonego zakresu przy użyciu pętli (część II) 233 Wprowadzanie wartości do komórki 233 Określanie typu zaznaczonego zakresu 234 Identyfikowanie zaznaczeń wielokrotnych 235 Zmiana ustawień Excela 236 Zmiana ustawień logicznych (opcje typu Boolean) 236 Zmiana innych opcji (typu non-Boolean) 237 Praca z wykresami 237 Metoda AddChart kontra metoda AddChart2 238 Modyfikowanie typu wykresu 240 Przechodzenie w pętli przez elementy kolekcji ChartObjects 240 Modyfikowanie właściwości wykresu 241 Zmiana formatowania wykresów 241 Jak przyspieszyć działanie kodu VBA? 243 Wyłączanie aktualizacji ekranu 243 Wyłączenie automatycznego przeliczania skoroszytu 244 Wyłączanie irytujących ostrzeżeń 244 Upraszczanie odwołań do obiektów 245 Deklarowanie typów zmiennych 246 Zastosowanie struktury With-End With 246 CZĘŚĆ IV: KOMUNIKACJA Z UŻYTKOWNIKIEM 249 Rozdział 15: Proste okna dialogowe 251 Co zamiast formularzy UserForm? 251 Funkcja MsgBox 252 Wyświetlanie prostych okien dialogowych 253 Pobieranie odpowiedzi z okna dialogowego 254 Dostosowywanie wyglądu okien dialogowych do własnych potrzeb 256 Funkcja InputBox 258 Składnia funkcji InputBox 258 Przykład zastosowania funkcji InputBox 259 Inny rodzaj okna dialogowego InputBox 260 Metoda GetOpenFilename 262 Składnia metody GetOpenFilename 262 Przykład zastosowania metody GetOpenFilename 262 Metoda GetSaveAsFilename 265 Pobieranie nazwy folderu 265 Wyświetlanie wbudowanych okien dialogowych programu Excel 266 Rozdział 16: Wprowadzenie do formularzy UserForm 269 Kiedy używać formularzy UserForm? 270 Tworzenie formularzy UserForm - wprowadzenie 271 Praca z formularzami UserForm 272 Wstawianie nowego formularza UserForm 272 Umieszczanie formantów na formularzu UserForm 272 Modyfikacja właściwości formantów formularza UserForm 274 Przeglądanie okna Code formularza UserForm 276 Wyświetlanie formularzy UserForm 276 Pobieranie i wykorzystywanie informacji z formularzy UserForm 277 Przykład tworzenia formularza UserForm 277 Tworzenie formularza UserForm 278 Dodawanie przycisków poleceń (formanty CommandButton) 279 Dodawanie przycisków opcji (formanty OptionButton) 279 Dodawanie procedur obsługi zdarzeń 282 Tworzenie makra, które wyświetla formularz na ekranie 283 Udostępnianie makra użytkownikowi 284 Testowanie działania makra 285 Rozdział 17: Praca z formantami formularza UserForm 289 Rozpoczynamy pracę z formantami formularzy UserForm 290 Dodawanie formantów 290 Wprowadzenie do właściwości formantów 291 Formanty okien dialogowych - szczegóły 294 Formant CheckBox (pole wyboru) 294 Formant ComboBox (pole kombi) 295 Formant CommandButton (przycisk polecenia) 296 Formant Frame (pole grupy) 296 Formant Image (pole obrazu) 297 Formant Label (pole etykiety) 298 Formant ListBox (pole listy) 298 Formant MultiPage 300 Formant OptionButton (przycisk opcji) 300 Formant RefEdit (pole zakresu) 301 Formant ScrollBar (pasek przewijania) 302 Formant SpinButton (pokrętło) 303 Formant TabStrip (pole karty) 303 Formant TextBox (pole tekstowe) 304 Formant ToggleButton (przycisk przełącznika) 305 Praca z formantami w oknach dialogowych 305 Zmiana rozmiarów i przenoszenie formantów w inne miejsce 305 Rozmieszczanie i wyrównywanie położenia formantów w oknie dialogowym 306 Obsługa użytkowników preferujących korzystanie z klawiatury 307 Testowanie formularzy UserForm 309 Estetyka okien dialogowych 309 Rozdział 18: Techniki pracy z formularzami UserForm 311 Używanie własnych okien dialogowych 312 Przykładowy formularz UserForm 312 Tworzenie okna dialogowego 312 Tworzenie kodu procedury wyświetlającej okno dialogowe 315 Udostępnianie makra użytkownikowi 315 Testowanie okna dialogowego 316 Dodawanie procedur obsługi zdarzeń 316 Sprawdzanie poprawności danych 318 Teraz okno dialogowe działa tak, jak powinno! 319 Zastosowanie formantów ListBox 319 Wypełnianie listy 320 Identyfikowanie wybranego elementu listy 321 Identyfikowanie wielu zaznaczonych elementów listy 322 Zaznaczanie zakresów 324 Praca z wieloma grupami formantów OptionButton 326 Zastosowanie formantów SpinButton oraz TextBox 327 Wykorzystywanie formularza UserForm jako wskaźnika postępu zadania 329 Tworzenie okna dialogowego dla wskaźnika postępu 329 Procedury 330 Jak to działa? 331 Tworzenie niemodalnych okien dialogowych z wieloma kartami 332 Wyświetlanie wykresów na formularzach UserForm 334 Lista kontrolna tworzenia i testowania okien dialogowych 335 Rozdział 19: Dostęp do makr z poziomu interfejsu użytkownika 339 Dostosowywanie Wstążki 340 Ręczne dopasowywanie Wstążki do własnych potrzeb 340 Dodawanie do Wstążki przycisku własnego makra 342 Dostosowywanie Wstążki za pomocą kodu XML 343 Dostosowywanie menu podręcznego 348 Dodawanie nowego elementu do menu podręcznego Cell 349 Czym bieżąca wersja różni się od Excela 2007? 351 CZĘŚĆ V: OD TEORII DO PRAKTYKI 353 Rozdział 20: Jak tworzyć własne funkcje arkuszowe i jak przeżyć, aby o tym opowiedzieć? 355 Dlaczego tworzymy własne funkcje? 356 Podstawowe informacje o funkcjach VBA 357 Tworzenie funkcji 358 Praca z argumentami funkcji 358 Funkcje bezargumentowe 359 Funkcje jednoargumentowe 359 Funkcje z dwoma argumentami 361 Funkcje pobierające zakres jako argument 362 Funkcje z argumentami opcjonalnymi 364 Funkcje opakowujące 366 Funkcja NumberFormat 367 Funkcja ExtractElement 367 Funkcja SayIt 368 Funkcja IsLike 369 Funkcje zwracające tablice 369 Zwracanie tablicy zawierającej nazwy miesięcy 369 Zwracanie posortowanej listy 370 Okno dialogowe Wstawianie funkcji 371 Wyświetlanie opisów funkcji 372 Dodawanie opisów argumentów 373 Rozdział 21: Tworzenie dodatków 375 No dobrze... czym zatem są dodatki? 375 Po co tworzy się dodatki? 376 Praca z dodatkami 377 Podstawy tworzenia dodatków 378 Tworzymy przykładowy dodatek 380 Konfiguracja skoroszytu 380 Testowanie skoroszytu 382 Tworzenie opisów dodatku 383 Ochrona kodu VBA 383 Tworzenie dodatku 384 Otwieranie dodatku 384 Dystrybucja dodatków 385 Modyfikowanie dodatków 386 CZĘŚĆ VI: DEKALOGI 387 Rozdział 22: Dziesięć przydatnych wskazówek ułatwiających pracę z edytorem VBE 389 Używanie komentarzy blokowych 390 Kopiowanie wielu wierszy kodu jednocześnie 391 Przechodzenie między modułami i procedurami 391 Przechodzenie do kodu wybranej funkcji 391 Jak pozostać w kodzie właściwej procedury 392 Krokowe wykonywanie programu 393 Przechodzenie do wybranego wiersza w kodzie 394 Zatrzymywanie działania programu w określonym miejscu 394 Przeglądanie początku i końca wartości długich zmiennych łańcuchowych 395 Wyłączanie automatycznego sprawdzania składni 396 Rozdział 23: Źródła pomocy dla języka VBA 399 Pozwól Excelowi napisać kod dla Ciebie 399 Korzystanie z kodu pobranego z internetu 401 Korzystanie z forów użytkowników 401 Blogi ekspertów 402 Materiały szkoleniowe w serwisie YouTube 403 Uczestnictwo w szkoleniach na żywo i online 403 Microsoft Office Dev Center 404 Analiza innych plików Excela 404 Zapytaj lokalnego guru Excela 404 Rozdział 24: Dziesięć rzeczy, które powinieneś robić i których nie powinieneś robić w języku VBA 405 Zawsze deklaruj wszystkie zmienne 406 Nigdy nie powinieneś mylić hasła chroniącego kod VBA z bezpieczeństwem aplikacji 406 Zawsze staraj się wyczyścić i zoptymalizować kod aplikacji 407 Nigdy nie umieszczaj wszystkiego w jednej procedurze 408 Zawsze powinieneś rozważyć zastosowanie innego oprogramowania 408 Nigdy nie zakładaj, że każdy użytkownik zezwala na uruchamianie makr 408 Zawsze staraj się eksperymentować z nowymi rozwiązaniami 409 Nigdy z góry nie zakładaj, że Twój kod będzie poprawnie działał z innymi wersjami Excela 409 Zawsze pamiętaj o użytkownikach Twojej aplikacji 410 Nigdy nie zapominaj o tworzeniu kopii zapasowych 410

CZĘŚĆ I. WPROWADZENIE DO JĘZYKA EXCEL VBA 29 Rozdział 1. Podstawy projektowania aplikacji arkusza kalkulacyjnego 31 Czym jest aplikacja arkusza kalkulacyjnego? 31 Etapy projektowania aplikacji 32 Określanie wymagań użytkownika 33 Planowanie aplikacji spełniającej wymagania użytkownika 34 Wybieranie odpowiedniego interfejsu użytkownika 35 Dostosowywanie Wstążki do potrzeb użytkownika 36 Dostosowywanie menu podręcznego do potrzeb użytkownika 36 Definiowanie klawiszy skrótu 37 Tworzenie niestandardowych okien dialogowych 37 Zastosowanie formantów ActiveX w arkuszu 38 Rozpoczęcie prac projektowych 39 Zadania realizowane z myślą o końcowym użytkowniku 40 Testowanie aplikacji 40 Uodpornianie aplikacji na błędy popełniane przez użytkownika 41 Nadawanie aplikacji przyjaznego, intuicyjnego i estetycznego wyglądu 43 Tworzenie systemu pomocy i dokumentacji przeznaczonej dla użytkownika 44 Dokumentowanie prac projektowych 44 Przekazanie aplikacji użytkownikom 44 Aktualizacja aplikacji (kiedy to konieczne) 45 Inne kwestie dotyczące projektowania 45 Wersja Excela zainstalowana przez użytkownika 45 Wersje językowe 46 Wydajność systemu 46 Tryby karty graficznej 46 Rozdział 2. Wprowadzenie do języka VBA 47 Rejestrator makr Excela 47 Tworzenie pierwszego makra 48 Porównanie rejestrowania makr z odwołaniami względnymi i bezwzględnymi 51 Inne zagadnienia związane z makrami 55 Praca z edytorem Visual Basic Editor (VBE) 59 Podstawowe elementy edytora VBE 60 Tajemnice okna Project 61 Tajemnice okna Code 63 Dostosowywanie środowiska edytora Visual Basic 66 Karta Editor Format 68 Karta General 69 Karta Docking 69 Podstawowe informacje o języku VBA 70 Obiekty 70 Kolekcje 71 Właściwości 72 Tajemnice obiektów Range 75 Wyszukiwanie właściwości obiektów Range 75 Właściwość Range 75 Właściwość Cells 76 Właściwość Offset 78 Podstawowe zagadnienia, które należy zapamiętać 80 Nie panikuj - nie jesteś sam 81 Przeczytaj resztę książki 82 Pozwól Excelowi napisać makro za Ciebie 82 Korzystaj z systemu pomocy 82 Używaj przeglądarki obiektów 83 Szukaj kodu w internecie 84 Wykorzystuj fora dyskusyjne użytkowników Excela 84 Odwiedzaj blogi ekspertów 85 Poszukaj szkolenia wideo na YouTube 85 Ucz się z Microsoft Office Dev Center 86 Analizuj inne aplikacje Excela, które są używane w Twojej organizacji 86 Zapytaj lokalnego guru 86 Rozdział 3. Podstawy programowania w języku VBA 87 Przegląd elementów języka VBA 87 Komentarze 89 Zmienne, typy danych i stałe 90 Definiowanie typów danych 91 Deklarowanie zmiennych 93 Zasięg zmiennych 95 Zastosowanie stałych 97 Praca z łańcuchami tekstu 98 Przetwarzanie dat 99 Instrukcje przypisania 100 Tablice 102 Deklarowanie tablic 102 Deklarowanie tablic wielowymiarowych 103 Deklarowanie tablic dynamicznych 103 Zmienne obiektowe 103 Typy danych definiowane przez użytkownika 105 Wbudowane funkcje VBA 105 Praca z obiektami i kolekcjami 108 Polecenie With ... End With 108 Polecenie For Each ... Next 109 Sterowanie sposobem wykonywania procedur 111 Polecenie GoTo 111 Polecenie If ... Then 112 Polecenie Select Case 115 Wykonywanie bloku instrukcji w ramach pętli 118 Rozdział 4. Tworzenie procedur w języku VBA 125 Kilka słów o procedurach 125 Deklarowanie procedury Sub 126 Zasięg procedury 126 Wykonywanie procedur Sub 128 Uruchamianie procedury przy użyciu polecenia Run Sub/UserForm 128 Uruchamianie procedury z poziomu okna dialogowego Makro 129 Uruchamianie procedury przy użyciu skrótu z klawiszem Ctrl 130 Uruchamianie procedury z poziomu Wstążki 131 Uruchamianie procedur za pośrednictwem niestandardowego menu podręcznego 131 Wywoływanie procedury z poziomu innej procedury 131 Uruchamianie procedury poprzez kliknięcie obiektu 135 Wykonywanie procedury po wystąpieniu określonego zdarzenia 137 Uruchamianie procedury z poziomu okna Immediate 137 Przekazywanie argumentów procedurom 138 Metody obsługi błędów 141 Przechwytywanie błędów 141 Przykłady kodu źródłowego obsługującego błędy 142 Praktyczny przykład wykorzystujący procedury Sub 145 Cel 145 Wymagania projektowe 145 Co już wiesz 146 Podejście do zagadnienia 146 Wstępne rejestrowanie makr 147 Przygotowania 148 Tworzenie kodu źródłowego 149 Tworzenie procedury sortującej 150 Dodatkowe testy 154 Usuwanie problemów 154 Dostępność narzędzia 157 Ocena projektu 158 Rozdział 5. Tworzenie funkcji w języku VBA 159 Porównanie procedur Sub i Function 159 Dlaczego tworzymy funkcje niestandardowe? 160 Twoja pierwsza funkcja 160 Zastosowanie funkcji w arkuszu 161 Zastosowanie funkcji w procedurze języka VBA 161 Analiza funkcji niestandardowej 162 Procedury Function 164 Zasięg funkcji 165 Wywoływanie funkcji 165 Argumenty funkcji 168 Przykłady funkcji 168 Funkcja bezargumentowa 168 Funkcje jednoargumentowe 171 Funkcje z dwoma argumentami 173 Funkcja pobierająca tablicę jako argument 174 Funkcje z argumentami opcjonalnymi 175 Funkcje zwracające tablicę VBA 176 Funkcje zwracające wartość błędu 178 Funkcje o nieokreślonej liczbie argumentów 180 Emulacja funkcji arkuszowej SUMA 181 Rozszerzone funkcje daty 183 Wykrywanie i usuwanie błędów w funkcjach 185 Okno dialogowe Wstawianie funkcji 186 Zastosowanie metody MacroOptions 187 Definiowanie kategorii funkcji 188 Ręczne dodawanie opisu funkcji 189 Zastosowanie dodatków do przechowywania funkcji niestandardowych 190 Korzystanie z Windows API 190 Przykłady zastosowania funkcji interfejsu API systemu Windows 191 Identyfikacja katalogu domowego systemu Windows 191 Wykrywanie wciśnięcia klawisza Shift 193 Dodatkowe informacje na temat funkcji interfejsu API 193 Rozdział 6. Obsługa zdarzeń 195 Co powinieneś wiedzieć o zdarzeniach 195 Sekwencje zdarzeń 196 Gdzie należy umieścić procedury obsługi zdarzeń? 196 Wyłączanie obsługi zdarzeń 197 Tworzenie kodu procedury obsługi zdarzeń 198 Procedury obsługi zdarzeń z argumentami 199 Zdarzenia poziomu skoroszytu 201 Zdarzenie Open 202 Zdarzenie Activate 202 Zdarzenie SheetActivate 203 Zdarzenie NewSheet 203 Zdarzenie BeforeSave 203 Zdarzenie Deactivate 204 Zdarzenie BeforePrint 204 Zdarzenie BeforeClose 205 Zdarzenia poziomu arkusza 207 Zdarzenie Change 208 Monitorowanie zmian w wybranym zakresie komórek 209 Zdarzenie SelectionChange 213 Zdarzenie BeforeDoubleClick 214 Zdarzenie BeforeRightClick 214 Zdarzenia dotyczące aplikacji 215 Włączanie obsługi zdarzeń poziomu aplikacji 215 Sprawdzanie, czy skoroszyt jest otwarty 216 Monitorowanie zdarzeń poziomu aplikacji 218 Zdarzenia niezwiązane z obiektami 218 Zdarzenie OnTime 219 Zdarzenie OnKey 220 Rozdział 7. Przykłady i techniki programowania w języku VBA 225 Nauka poprzez praktykę 225 Przetwarzanie zakresów 226 Kopiowanie zakresów 226 Przenoszenie zakresów 227 Kopiowanie zakresu o zmiennej wielkości 227 Zaznaczanie oraz identyfikacja różnego typu zakresów 229 Zmiana rozmiaru zakresu komórek 230 Wprowadzanie wartości do komórki 231 Wprowadzanie wartości do następnej pustej komórki 232 Wstrzymywanie działania makra w celu umożliwienia pobrania zakresu wyznaczonego przez użytkownika 233 Zliczanie zaznaczonych komórek 235 Określanie typu zaznaczonego zakresu 235 Wydajne przetwarzanie komórek zaznaczonego zakresu przy użyciu pętli 237 Usuwanie wszystkich pustych wierszy 240 Powielanie wierszy 240 Określanie, czy zakres zawiera się w innym zakresie 242 Określanie typu danych zawartych w komórce 242 Odczytywanie i zapisywanie zakresów 243 Lepsza metoda zapisywania danych do zakresu komórek 245 Przenoszenie zawartości tablic jednowymiarowych 246 Przenoszenie zawartości zakresu do tablicy typu Variant 247 Zaznaczanie komórek na podstawie wartości 248 Kopiowanie nieciągłego zakresu komórek 249 Przetwarzanie skoroszytów i arkuszy 251 Zapisywanie wszystkich skoroszytów 251 Zapisywanie i zamykanie wszystkich skoroszytów 251 Ukrywanie wszystkich komórek arkusza poza zaznaczonym zakresem 252 Tworzenie spisu treści zawierającego hiperłącza 253 Synchronizowanie arkuszy 254 Techniki programowania w języku VBA 254 Przełączanie wartości właściwości typu logicznego 255 Wyświetlanie daty i czasu 255 Wyświetlanie czasu w formie przyjaznej dla użytkownika 257 Pobieranie listy czcionek 258 Sortowanie tablicy 259 Przetwarzanie grupy plików 259 Ciekawe funkcje, których możesz użyć w swoich projektach 261 Funkcja FileExists 261 Funkcja FileNameOnly 261 Funkcja PathExists 262 Funkcja RangeNameExists 262 Funkcja SheetExists 263 Funkcja WorkbookIsOpen 263 Pobieranie wartości z zamkniętego skoroszytu 264 Użyteczne, niestandardowe funkcje arkuszowe 265 Funkcje zwracające informacje o formatowaniu komórki 265 Gadający arkusz 267 Wyświetlanie daty zapisania lub wydrukowania pliku 267 Obiekty nadrzędne 268 Zliczanie komórek, których wartości zawierają się pomiędzy dwoma wartościami 269 Wyznaczanie ostatniej niepustej komórki kolumny lub wiersza 269 Czy dany łańcuch tekstu jest zgodny ze wzorcem? 271 Wyznaczanie n-tego elementu łańcucha 272 Zamiana wartości na postać słowną 272 Funkcja wielofunkcyjna 273 Funkcja SHEETOFFSET 274 Zwracanie maksymalnej wartości ze wszystkich arkuszy 274 Zwracanie tablicy zawierającej unikatowe, losowo uporządkowane liczby całkowite 275 Porządkowanie zakresu w losowy sposób 277 Sortowanie zakresów 278 Wywołania funkcji interfejsu Windows API 279 Deklaracje API 279 Określanie skojarzeń plików 280 Pobieranie informacji dotyczących drukarki domyślnej 281 Pobieranie informacji o aktualnej rozdzielczości karty graficznej 282 Odczytywanie zawartości rejestru systemu Windows i zapisywanie w nim danych 283 CZĘŚĆ II. ZAAWANSOWANE TECHNIKI PROGRAMOWANIA 287 Rozdział 8. Tabele przestawne 289 Przykład prostej tabeli przestawnej 289 Tworzenie tabel przestawnych 290 Analiza zarejestrowanego kodu tworzącego tabelę przestawną 292 Optymalizacja wygenerowanego kodu tworzącego tabelę przestawną 292 Tworzenie złożonych tabel przestawnych 294 Kod tworzący tabelę przestawną 295 Jak działa złożona tabela przestawna? 296 Jednoczesne tworzenie wielu tabel przestawnych 298 Tworzenie odwróconych tabel przestawnych 300 Rozdział 9. Wykresy 303 Podstawowe wiadomości o wykresach 303 Lokalizacja wykresu 303 Rejestrator makr a wykresy 304 Model obiektu Chart 304 Tworzenie wykresów osadzonych na arkuszu danych 306 Tworzenie wykresu na arkuszu wykresu 307 Modyfikowanie wykresów 307 Wykorzystanie VBA do uaktywnienia wykresu 308 Przenoszenie wykresu 309 Wykorzystanie VBA do dezaktywacji wykresu 310 Sprawdzanie, czy wykres został uaktywniony 311 Usuwanie elementów z kolekcji ChartObjects lub Charts 311 Przetwarzanie wszystkich wykresów w pętli 312 Zmiana rozmiarów i wyrównywanie obiektów ChartObject 314 Tworzenie dużej liczby wykresów 315 Eksportowanie wykresów 317 Eksportowanie wszystkich obiektów graficznych 318 Zmiana danych prezentowanych na wykresie 319 Modyfikacja danych wykresu na podstawie aktywnej komórki 319 Zastosowanie języka VBA do identyfikacji zakresu danych prezentowanych na wykresie 321 Wykorzystanie VBA do wyświetlania dowolnych etykiet danych na wykresie 324 Wyświetlanie wykresu w oknie formularza UserForm 327 Zdarzenia związane z wykresami 329 Przykład wykorzystania zdarzeń związanych z wykresami 329 Obsługa zdarzeń dla wykresów osadzonych 331 Przykład zastosowania zdarzeń dla wykresów osadzonych 332 Jak ułatwić sobie pracę z wykresami przy użyciu VBA? 334 Drukowanie wykresów osadzonych na arkuszu 334 Tworzenie wykresów, które nie są połączone z danymi 335 Wykorzystanie zdarzenia MouseOver do wyświetlania tekstu 337 Przewijanie wykresów 339 Tworzenie wykresów przebiegu w czasie 340 Rozdział 10. Interakcje z innymi aplikacjami 345 Automatyzacja zadań w pakiecie Microsoft Office 345 Koncepcja wiązań 345 Przykład prostej automatyzacji 348 Sterowanie bazą danych Access z poziomu Excela 348 Uruchamianie zapytań bazy danych Access z poziomu Excela 348 Uruchamianie makr Accessa z poziomu Excela 349 Sterowanie edytorem Word z poziomu Excela 350 Przesyłanie danych z Excela do dokumentu Worda 350 Symulacja tworzenia korespondencji seryjnej z użyciem Worda 352 Sterowanie programem PowerPoint z poziomu Excela 354 Przesyłanie danych z Excela do prezentacji PowerPoint 354 Przesyłanie wszystkich wykresów z arkusza Excela do prezentacji PowerPoint 355 Zamiana skoroszytu na prezentację PowerPoint 356 Sterowanie programem Outlook z poziomu Excela 357 Wysyłanie aktywnego skoroszytu jako załącznika 357 Wysyłanie wybranego zakresu komórek jako załącznika wiadomości 358 Wysyłanie pojedynczego arkusza jako załącznika wiadomości 359 Wysyłanie wiadomości do wszystkich adresatów z listy kontaktów 360 Uruchamianie innych aplikacji z poziomu Excela 361 Zastosowanie funkcji Shell języka VBA 361 Zastosowanie funkcji ShellExecute interfejsu Windows API 363 Wykorzystanie instrukcji AppActivate 365 Uruchamianie okien dialogowych Panelu sterowania 365 Rozdział 11. Praca z danymi zewnętrznymi i plikami 367 Praca z danymi ze źródeł zewnętrznych 367 Wprowadzenie do zapytań Power Query 367 Etapy tworzenia zapytania 373 Odświeżanie danych z zapytania Power Query 374 Zarządzanie istniejącymi zapytaniami 375 Używanie języka VBA do tworzenia dynamicznych połączeń 375 Przechodzenie w pętli przez wszystkie połączenia skoroszytu 378 Zastosowanie ADO i VBA do pobierania danych ze źródeł zewnętrznych 378 Ciąg połączenia 379 Deklarowanie zestawu rekordów 380 Odwołania do biblioteki obiektów ADO 381 Łączenie wszystkiego razem w kodzie procedury 382 Zastosowanie obiektów ADO w aktywnym skoroszycie 383 Operacje na plikach tekstowych 385 Otwieranie plików tekstowych 386 Odczytywanie plików tekstowych 386 Zapisywanie danych do plików tekstowych 387 Przydzielanie numeru pliku 387 Określanie lub ustawianie pozycji w pliku 387 Instrukcje pozwalające na odczytywanie i zapisywanie plików 388 Przykłady wykonywania operacji na plikach 388 Importowanie danych z pliku tekstowego 388 Eksportowanie zakresu do pliku tekstowego 389 Importowanie pliku tekstowego do zakresu 390 Logowanie wykorzystania Excela 391 Filtrowanie zawartości pliku tekstowego 391 Najczęściej wykonywane operacje na plikach 392 Zastosowanie poleceń języka VBA do wykonywania operacji na plikach 392 Zastosowanie obiektu FileSystemObject 397 Pakowanie i rozpakowywanie plików 399 Pakowanie plików do formatu ZIP 399 Rozpakowywanie plików ZIP 400 CZĘŚĆ III. PRACA Z FORMULARZAMI USERFORM 403 Rozdział 12. Tworzenie własnych okien dialogowych 405 Zanim rozpoczniesz tworzenie formularza UserForm 405 Okno wprowadzania danych 405 Funkcja InputBox języka VBA 406 Metoda Application.InputBox 408 Funkcja MsgBox języka VBA 411 Metoda GetOpenFilename programu Excel 415 Metoda GetSaveAsFilename programu Excel 418 Okno wybierania katalogu 419 Wyświetlanie wbudowanych okien dialogowych Excela 419 Wyświetlanie formularza danych 422 Wyświetlanie formularza wprowadzania danych 422 Wyświetlanie formularza wprowadzania danych za pomocą VBA 423 Rozdział 13. Wprowadzenie do formularzy UserForm 425 Jak Excel obsługuje niestandardowe okna dialogowe 425 Wstawianie nowego formularza UserForm 426 Dodawanie formantów do formularza UserForm 426 Formanty okna Toolbox 427 Formant CheckBox 427 Formant ComboBox 428 Formant CommandButton 428 Formant Frame 428 Formant Image 428 Formant Label 429 Formant ListBox 429 Formant MultiPage 429 Formant OptionButton 429 Formant RefEdit 429 Formant ScrollBar 429 Formant SpinButton 430 Formant TabStrip 430 Formant TextBox 430 Formant ToggleButton 430 Modyfikowanie formantów formularza UserForm 431 Modyfikowanie właściwości formantów 433 Zastosowanie okna Properties 433 Wspólne właściwości 434 Uwzględnienie wymagań użytkowników preferujących korzystanie z klawiatury 436 Wyświetlanie formularza UserForm 438 Zmiana położenia formularza na ekranie 439 Wyświetlanie niemodalnych okien formularzy UserForm 439 Wyświetlanie formularza UserForm na podstawie zmiennej 439 Ładowanie formularza UserForm 440 Procedury obsługi zdarzeń 440 Zamykanie formularza UserForm 440 Przykład tworzenia formularza UserForm 441 Tworzenie formularza UserForm 442 Tworzenie kodu procedury wyświetlającej okno dialogowe 444 Testowanie okna dialogowego 445 Dodawanie procedur obsługi zdarzeń 445 Zakończenie tworzenia okna dialogowego 447 Zdobywanie informacji na temat zdarzeń 447 Zdarzenia związane z formantem SpinButton 449 Współpraca formantu SpinButton z formantem TextBox 450 Odwoływanie się do formantów formularza UserForm 452 Dostosowywanie okna Toolbox do własnych wymagań 454 Dodawanie nowych kart 454 Dostosowywanie lub łączenie formantów 454 Dodawanie nowych formantów ActiveX 455 Tworzenie szablonów formularzy UserForm 456 Lista kontrolna tworzenia i testowania formularzy UserForm 457 Rozdział 14. Przykłady formularzy UserForm 459 Tworzenie formularza UserForm pełniącego funkcję menu 459 Zastosowanie przycisków CommandButton w formularzach UserForm 459 Zastosowanie formantów ListBox w formularzach UserForm 460 Zaznaczanie zakresów przy użyciu formularza UserForm 461 Tworzenie okna powitalnego 463 Wyłączanie przycisku Zamknij formularza UserForm 465 Zmiana wielkości formularza UserForm 465 Powiększanie i przewijanie arkusza przy użyciu formularza UserForm 467 Zastosowania formantu ListBox 469 Tworzenie listy elementów formantu ListBox 469 Identyfikowanie zaznaczonego elementu listy formantu ListBox 473 Identyfikowanie wielu zaznaczonych elementów listy formantu ListBox 474 Wiele list w jednym formancie ListBox 475 Przenoszenie elementów listy formantu ListBox 476 Zmiana kolejności elementów listy formantu ListBox 477 Wielokolumnowe formanty ListBox 479 Zastosowanie formantu ListBox do wybierania wierszy arkusza 481 Uaktywnianie arkusza za pomocą formantu ListBox 483 Filtrowanie zawartości listy za pomocą pola tekstowego 485 Zastosowanie formantu MultiPage na formularzach UserForm 487 Korzystanie z formantów zewnętrznych 488 Animowanie etykiet 490 Rozdział 15. Zaawansowane techniki korzystania z formularzy UserForm 493 Niemodalne okna dialogowe 493 Wyświetlanie wskaźnika postępu zadania 497 Tworzenie samodzielnego wskaźnika postępu zadania 498 Wyświetlanie wskaźnika postępu zintegrowanego z formularzem UserForm 501 Tworzenie innych, niegraficznych wskaźników postępu 504 Tworzenie kreatorów 506 Konfigurowanie formantu MultiPage w celu utworzenia kreatora 507 Dodawanie przycisków do formularza UserForm kreatora 508 Programowanie przycisków kreatora 508 Zależności programowe w kreatorach 509 Wykonywanie zadań za pomocą kreatorów 511 Emulacja funkcji MsgBox 512 Emulacja funkcji MsgBox: kod funkcji MyMsgBox 512 Jak działa funkcja MyMsgBox 514 Wykorzystanie funkcji MyMsgBox do emulacji funkcji MsgBox 515 Formularz UserForm z formantami, których położenie można zmieniać 515 Formularz UserForm bez paska tytułowego 517 Symulacja paska narzędzi za pomocą formularza UserForm 518 Emulowanie panelu zadań za pomocą formularza UserForm 520 Formularze UserForm z możliwością zmiany rozmiaru 521 Obsługa wielu przycisków formularza UserForm za pomocą jednej procedury obsługi zdarzeń 525 Wybór koloru za pomocą formularza UserForm 528 Wyświetlanie wykresów na formularzach UserForm 529 Zapisywanie wykresu w postaci pliku GIF 530 Modyfikacja właściwości Picture formantu Image 530 Tworzenie półprzezroczystych formularzy UserForm 531 Układanka na formularzu UserForm 532 Poker na formularzu UserForm 534 CZĘŚĆ IV. TWORZENIE APLIKACJI 535 Rozdział 16. Tworzenie i wykorzystanie dodatków 537 Czym są dodatki? 537 Porównanie dodatku ze standardowym skoroszytem 537 Po co tworzy się dodatki? 538 Menedżer dodatków Excela 540 Tworzenie dodatków 541 Przykład tworzenia dodatku 542 Tworzenie opisu dla dodatku 544 Tworzenie dodatku 544 Instalowanie dodatku 545 Testowanie dodatków 546 Dystrybucja dodatków 546 Modyfikowanie dodatku 546 Porównanie plików XLAM i XLSM 548 Pliki XLAM - przynależność do kolekcji z poziomu VBA 548 Widoczność plików XLSM i XLAM 548 Arkusze i wykresy w plikach XLSM i XLAM 549 Dostęp do procedur VBA w dodatku 550 Przetwarzanie dodatków za pomocą kodu VBA 553 Właściwości obiektu AddIn 554 Korzystanie z dodatku jak ze skoroszytu 557 Zdarzenia związane z obiektami AddIn 558 Optymalizacja wydajności dodatków 558 Problemy z dodatkami 559 Upewnij się, że dodatek został zainstalowany 559 Odwoływanie się do innych plików z poziomu dodatku 561 Rozdział 17. Praca ze Wstążką 563 Wprowadzenie do pracy ze Wstążką 563 Dostosowywanie Wstążki do własnych potrzeb 565 Dodawanie nowych przycisków do Wstążki 565 Dodawanie przycisków do paska narzędzi Szybki dostęp 568 Ograniczenia w dostosowywaniu Wstążki 569 Modyfikowanie Wstążki za pomocą kodu RibbonX 570 Dodawanie przycisków do istniejącej karty 570 Dodawanie pola wyboru do istniejącej karty 576 Demo formantów Wstążki 578 Przykład użycia formantu DynamicMenu 585 Więcej wskazówek dotyczących modyfikacji Wstążki 587 VBA i Wstążka 589 Dostęp do poleceń Wstążki 589 Praca ze Wstążką 589 Aktywowanie karty 592 Tworzenie pasków narzędzi w starym stylu 592 Ograniczenia funkcjonalności tradycyjnych pasków narzędzi w Excelu 2007 i nowszych wersjach 592 Kod tworzący pasek narzędzi 593 Rozdział 18. Praca z menu podręcznym 597 Obiekt CommandBar 597 Rodzaje obiektów CommandBar 597 Wyświetlanie menu podręcznych 598 Odwołania do elementów kolekcji CommandBars 598 Odwołania do formantów obiektu CommandBar 599 Właściwości formantów obiektu CommandBar 601 Wyświetlanie wszystkich elementów menu podręcznego 601 Wykorzystanie VBA do dostosowywania menu podręcznego 603 Menu podręczne w jednodokumentowym interfejsie Excela 603 Resetowanie menu podręcznego 603 Wyłączanie menu podręcznego 606 Wyłączanie wybranych elementów menu podręcznego 606 Dodawanie nowego elementu do menu podręcznego Cell 606 Dodawanie nowego podmenu do menu podręcznego 608 Ograniczanie zasięgu modyfikacji menu podręcznego do jednego skoroszytu 610 Menu podręczne i zdarzenia 611 Automatyczne tworzenie i usuwanie menu podręcznego 611 Wyłączanie lub ukrywanie elementów menu podręcznego 612 Tworzenie kontekstowych menu podręcznych 612 Rozdział 19. Tworzenie systemów pomocy w aplikacjach 615 Systemy pomocy w aplikacjach Excela 615 Systemy pomocy wykorzystujące komponenty Excela 617 Wykorzystanie komentarzy do tworzenia systemów pomocy 617 Wykorzystanie pól tekstowych do wyświetlania pomocy 618 Wykorzystanie arkusza do wyświetlania tekstu pomocy 620 Wyświetlanie pomocy w oknie formularza UserForm 621 Wyświetlanie pomocy w oknie przeglądarki sieciowej 624 Zastosowanie plików w formacie HTML 624 Zastosowanie plików w formacie MHTML 625 Wykorzystanie systemu HTML Help 626 Wykorzystanie metody Help do wyświetlania pomocy w formacie HTML Help 628 Łączenie pliku pomocy z aplikacją 629 Przypisanie tematów pomocy do funkcji VBA 630 Rozdział 20. Moduły klas 631 Czym jest moduł klasy? 631 Wbudowane moduły klas 632 Niestandardowe moduły klas 632 Tworzymy klasę NumLock 633 Wstawianie modułu klasy 634 Dodawanie kodu VBA do modułu klasy 634 Zastosowanie klasy NumLock 635 Programowanie właściwości, metod i zdarzeń 636 Programowanie właściwości obiektów 636 Programowanie metod obiektów 638 Zdarzenia modułu klasy 638 Zdarzenia obiektu QueryTable 639 Tworzenie klas przechowujących inne klasy 642 Tworzenie klas CSalesRep oraz CSalesReps 642 Tworzenie klas CInvoice oraz CInvoices 644 Wypełnianie klasy nadrzędnej obiektami 645 Obliczanie prowizji 646 Rozdział 21. Problemy z kompatybilnością aplikacji 649 Co to jest kompatybilność? 649 Rodzaje problemów ze zgodnością 650 Unikaj używania nowych funkcji i mechanizmów 651 Czy aplikacja będzie działać na komputerach Macintosh? 653 Praca z 64-bitową wersją Excela 654 Tworzenie aplikacji dla wielu wersji narodowych 655 Aplikacje obsługujące wiele języków 656 Obsługa języka w kodzie VBA 657 Wykorzystanie właściwości lokalnych 658 Identyfikacja ustawień systemu 658 Ustawienia daty i godziny 660

Rozdział 1. Założenia analizy systemów komputerowych (21) Założenia analizy systemów komputerowych (24) Wersje systemu Windows (25) Reguły i zasady przeprowadzania analizy (27) Dokumentacja (40) Konwergencja (42) Wirtualizacja (44) Konfiguracja środowiska śledczego (46) Rozdział 2. Szybka reakcja na incydenty (51) Jak być przygotowanym do sprawnego reagowania na incydenty? (53) Pytania (55) Najważniejszy element - przygotowania (57) Dzienniki zdarzeń (logi) (62) Gromadzenie danych (68) Szkolenia (72) Rozdział 3. Usługa VSS - kopiowanie woluminów w tle (75) Czym jest usługa kopiowania woluminów w tle? (76) Klucze w rejestrze (78) Praca z kopiami VSS we włączonych systemach (79) Pakiet ProDiscover (83) Pakiet F-Response (83) Praca z kopiami VSS w binarnych obrazach dysków (86) Metoda z wykorzystaniem plików VHD (88) Metoda z wykorzystaniem oprogramowania VMware (93) Automatyzacja dostępu do kopii VSS (97) ProDiscover (100) Rozdział 4. Analiza systemu plików (105) Tablica MFT (107) Mechanizm tunelowania w systemie plików (114) Dzienniki zdarzeń systemowych (116) Dziennik zdarzeń systemu Windows (121) Folder Recycle Bin (125) Pliki prefetch (129) Zaplanowane zadania (134) Listy szybkiego dostępu (138) Pliki hibernacji (145) Pliki aplikacji (146) Logi programów antywirusowych (147) Komunikator Skype (148) Produkty firmy Apple (149) Pliki graficzne (zdjęcia, obrazy) (151) Rozdział 5. Analiza rejestru systemu Windows (155) Analiza rejestru (157) Nomenklatura rejestru (158) Rejestr jako plik dziennika (159) Analiza historii urządzeń USB (160) Gałąź System (175) Gałąź Software (178) Gałęzie rejestru związane z profilem użytkownika (188) Dodatkowe źródła informacji (199) Narzędzia (202) Rozdział 6. Wykrywanie złośliwego oprogramowania (205) Typowe cechy złośliwego oprogramowania (207) Początkowy wektor infekcji (209) Mechanizm propagacji (212) Mechanizm przetrwania (214) Artefakty (219) Wykrywanie złośliwego oprogramowania (222) Analiza logów (223) Skany antywirusowe (229) Zaglądamy głębiej (234) Złośliwe strony internetowe (251) Rozdział 7. Analiza zdarzeń w osi czasu (255) Zestawienie zdarzeń w osi czasu (256) Źródła danych (259) Formaty czasu (260) Koncepcje (261) Zalety analizy czasowej (263) Format (267) Tworzenie historii zdarzeń w osi czasu (273) Metadane systemu plików (275) Dzienniki zdarzeń (282) Pliki prefetch (286) Dane z rejestru (287) Dodatkowe źródła danych (290) Konwersja pliku zdarzeń na finalną postać (292) Kilka uwag związanych z wizualizacją (294) Rozdział 8. Analiza aplikacji (301) Pliki logów (303) Analiza dynamiczna (305) Przechwytywanie ruchu sieciowego (310) Analiza pamięci zajmowanej przez aplikację (312)

Rozdział 1. Co i dlaczego w skryptach powłoki bash 15 Wymagania techniczne 16 Rodzaje powłok systemu Linux 16 Czym są skrypty powłoki bash? 17 Hierarchia poleceń powłoki bash 18 Typy poleceń 18 Zmienna środowiskowa PATH 19 Przygotowywanie edytorów tekstu do pisania skryptów 20 Konfigurowanie edytora vim 20 Konfigurowanie edytora nano 21 Konfigurowanie edytora gedit 21 Tworzenie i wykonywanie skryptów 23 Witaj, świecie! 23 Wykonywanie skryptu 24 Sprawdzanie statusu wyjścia 25 Zapewnienie unikalnej nazwy 25 Witaj, Gandalf! 26 Wyświetlanie nazwy skryptu 29 Deklarowanie zmiennych 30 Zmienne definiowane przez użytkownika 30 Zmienne środowiskowe 32 Zasięg zmiennych 32 Podstawianie wyników działania poleceń 33 Debugowanie skryptów 34 Rozdział 2. Tworzenie interaktywnych skryptów powłoki 41 Wymagania techniczne 42 Używanie polecenia echo wraz z opcjami 42 Prosty skrypt wykorzystujący polecenie read 43 Komentarze w skryptach 44 Rozszerzanie funkcjonalności skryptów przy użyciu polecenia read 45 Ograniczanie liczby maksymalnej wprowadzanych znaków 46 Kontrolowanie widoczności wprowadzonego tekstu 46 Przekazywanie opcji 47 Przekazywanie parametrów wraz z opcjami 49 Odczytywanie wartości opcji 50 Staraj się używać standardowych rozwiązań 51 Kilka prostych i funkcjonalnych skryptów 52 Tworzenie kopii zapasowych za pomocą skryptu 52 Połączenie z serwerem 53 Ping - skrypt 1. 54 SSH - skrypt 2. 54 MySQL/MariaDB - skrypt 3. 55 Odczytywanie zawartości plików 56 Rozdział 3. Instrukcje warunkowe 59 Wymagania techniczne 59 Proste ścieżki decyzyjne wykorzystujące listy poleceń 60 Weryfikowanie danych wprowadzanych przez użytkownika 61 Używanie wbudowanego polecenia test powłoki bash 62 Porównywanie ciągów znaków 63 Porównywanie liczb całkowitych 64 Testowanie typów plików 64 Tworzenie instrukcji warunkowych z użyciem polecenia if 65 Rozszerzanie polecenia if za pomocą słowa kluczowego else 67 Używanie polecenia test z poleceniem if 68 Porównywanie ciągów znaków 68 Sprawdzanie plików i katalogów 70 Porównywanie wartości liczbowych 70 Łączenie testów 71 Tworzenie dodatkowych warunków z użyciem klauzuli elif 72 Tworzenie skryptu backup2.sh wykorzystującego klauzule elif 73 Używanie polecenia case 74 Przykłady - budowanie interfejsu z użyciem polecenia grep 76 Rozdział 4. Tworzenie wstawek kodu 81 Wymagania techniczne 81 Skróty 82 Tworzenie i używanie wstawek kodu 83 Jak używać kolorów w oknie terminala? 84 Tworzenie wstawek kodu z użyciem programu Visual Studio Code 86 Rozdział 5. Składnia alternatywna 91 Wymagania techniczne 91 Polecenie test - drugie podejście 92 Sprawdzanie plików 92 Dodawanie logiki 92 Nawiasy kwadratowe, których nigdy wcześniej nie spotkałeś 92 Definiowanie domyślnych wartości parametrów 94 Zmienne 94 Parametry specjalne 94 Definiowanie wartości domyślnych 95 Masz wątpliwości? Cytuj! 96 Zaawansowane testy z użyciem podwójnych nawiasów kwadratowych [[ ]] 98 Białe znaki 99 Inne zaawansowane funkcje 99 Operacje arytmetyczne z użyciem podwójnych nawiasów okrągłych (( )) 101 Prosta matematyka 101 Operacje na parametrach 102 Standardowe testy arytmetyczne 102 Rozdział 6. Praca z pętlami 105 Wymagania techniczne 106 Pętle for 106 Zaawansowane pętle for 109 IFS - wewnętrzne separatory pól 109 Sprawdzanie zawartości katalogów i plików 111 Pętle for w stylu języka C 112 Pętle zagnieżdżone 112 Przekierowywanie wyjścia pętli 113 Sterowanie działaniem pętli 113 Pętle while i until 115 Odczytywanie danych wejściowych z plików 116 Tworzenie menu użytkownika 118 Rozdział 7. Tworzenie bloków kodu przy użyciu funkcji 123 Wymagania techniczne 124 Wprowadzenie do funkcji 124 Przekazywanie parametrów do funkcji 126 Przekazywanie tablic 130 Zasięg zmiennych 131 Zwracanie wyników działania funkcji 132 Funkcje rekurencyjne 133 Używanie funkcji w menu 134 Rozdział 8. Edytor strumieniowy sed 139 Wymagania techniczne 140 Zastosowanie polecenia grep do wyświetlania tekstu 140 Wyświetlanie danych odebranych z interfejsu eth0 140 Wyświetlanie danych konta użytkownika 141 Wyświetlanie liczby procesorów w systemie 142 Parsowanie plików CSV 144 Wprowadzenie do polecenia sed 147 Wyszukiwanie i zastępowanie wzorca 148 Globalna zamiana wszystkich wystąpień wzorca 149 Ograniczanie zamian wzorca 150 Edytowanie pliku 151 Inne komendy polecenia sed 152 Usuwanie wierszy - komenda delete 152 Wstawianie i dołączanie tekstu - komendy insert i append 152 Modyfikacja tekstu - komenda change 153 Transformacja tekstu - komenda transform 153 Używanie wielu komend w jednym poleceniu sed 154 Rozdział 9. Automatyzacja hostów wirtualnych serwera Apache 157 Wymagania techniczne 158 Hosty wirtualne na serwerze Apache 158 Tworzenie szablonu konfiguracji hosta wirtualnego 159 Pierwsze kroki 159 Wybieranie wierszy 160 Pliki skryptów edytora sed 161 Automatyzacja procesu tworzenia hosta wirtualnego 163 Pobieranie danych od użytkownika podczas tworzenia witryny 165 Rozdział 10. Wprowadzenie do polecenia awk 169 Wymagania techniczne 169 Historia polecenia AWK 170 Wyświetlanie i filtrowanie zawartości plików 171 Zmienne w języku AWK 173 Zmienne definiowane przez użytkownika 176 Instrukcje warunkowe 177 Polecenie if 177 Pętle while 178 Pętle for 179 Formatowanie wyników 180 Wyświetlanie wyników według identyfikatorów UID 182 Skrypty w języku AWK 182 Wbudowane funkcje języka AWK 183 Rozdział 11. Wyrażenia regularne 187 Wymagania techniczne 187 Silniki wyrażeń regularnych 187 Definiowanie prostych wyrażeń regularnych (BRE) 188 Znaki zakotwiczenia reprezentujące początek lub koniec wiersza 189 Kropka 191 Klasy znaków 192 Zakresy znaków 193 Specjalne klasy znaków 194 Gwiazdka 195 Definiowanie złożonych wyrażeń regularnych (ERE) 197 Znak zapytania 197 Znak plus 198 Nawiasy klamrowe 199 Znak potoku 200 Grupowanie wyrażeń 201 Polecenie grep 202 Rozdział 12. Analizowanie logów przy użyciu polecenia awk 205 Wymagania techniczne 206 Format pliku dziennika serwera Apache HTTPD 206 Wyświetlanie danych z dzienników serwera WWW 207 Wybieranie wierszy według daty 207 Podsumowywanie błędów 404 209 Podsumowywanie kodów dostępu HTTP 209 Żądania dostępu do stron i zasobów 211 Identyfikowanie bezpośrednich łączy do obrazów (hotlinking) 212 Wyświetlanie najczęściej powtarzających się adresów IP 213 Wyświetlanie danych o przeglądarkach sieciowych 214 Praca z dziennikami serwera poczty elektronicznej 214 Rozdział 13. Analizowanie dziennika lastlog przy użyciu polecenia awk 217 Wymagania techniczne 218 Używanie wzorców do filtrowania danych 218 Polecenie lastlog 218 Filtrowanie wierszy za pomocą polecenia awk 219 Zliczanie pasujących wierszy 220 Warunki oparte na liczbie pól 220 Modyfikowanie separatora rekordów AWK do tworzenia raportów na bazie danych XML 222 Hosty wirtualne serwera Apache 222 Katalog XML 223 Rozdział 14. Python jako alternatywny język dla skryptów powłoki bash 227 Wymagania techniczne 228 Czym jest Python? 228 Program "Witaj, świecie!" w języku Python 231 Argumenty wywołania programów w języku Python 231 Przekazywanie argumentów wywołania 232 Zliczanie argumentów 232 Znaczące białe znaki 234 Pobieranie danych wprowadzanych przez użytkownika 235 Używanie języka Python do zapisywania danych w plikach 236 Operowanie na ciągach znaków 236

Rozdział 1. Problemy bezpieczeństwa w systemie Linux 21 Polityka bezpieczeństwa 22 Opracowanie polityki bezpieczeństwa 22 Mity związane z bezpieczeństwem systemu Linux 22 Konfigurowanie zabezpieczeń serwerów 23 Polityka bezpieczeństwa - bezpieczeństwo serwera 26 Definiowanie listy kontrolnej bezpieczeństwa 28 Sprawdzanie integralności nośnika instalacyjnego za pomocą funkcji skrótu 30 Szyfrowanie dysków z użyciem mechanizmu LUKS 31 Zastosowanie pliku sudoers - konfiguracja dostępu do polecenia sudo 36 Skanowanie hostów za pomocą programu Nmap 39 Zdobywanie uprawnień użytkownika root w podatnym na ataki systemie Linux 43 Brak planu tworzenia kopii zapasowych 47 Rozdział 2. Konfigurowanie bezpiecznego i zoptymalizowanego jądra systemu 51 Tworzenie nośnika startowego USB 52 Pobieranie kodu źródłowego jądra systemu 53 Konfigurowanie i budowanie jądra systemu 55 Instalowanie i uruchamianie nowego jądra 60 Testowanie nowego jądra i usuwanie błędów 63 Konfigurowanie konsoli do debugowania przy użyciu modułu Netconsole 63 Debugowanie procesu uruchamiania jądra 70 Błędy jądra 71 Przyczyny powstawania błędów jądra 71 Analizowanie ustawień i parametrów jądra za pomocą programu Lynis 73 Rozdział 3. Bezpieczeństwo lokalnego systemu plików 77 Wyświetlanie szczegółowych informacji o plikach i katalogach za pomocą polecenia ls 78 Zastosowanie polecenia chmod do ustawiania praw dostępu do plików i katalogów 80 Zastosowanie polecenia chown do zmiany właściciela plików i katalogów 84 Zastosowanie list ACL do ustawiania praw dostępu do plików 86 Operacje na plikach z użyciem polecenia mv (przenoszenie plików i zmiana ich nazw) 90 Wdrażanie systemu obowiązkowej kontroli dostępu (MAC) z wykorzystaniem rozszerzenia SELinux 95 Zastosowanie rozszerzonych atrybutów plików do ochrony plików wrażliwych 98 Instalowanie i konfigurowanie prostego serwera LDAP w systemie Ubuntu Linux 100 Rozdział 4. Uwierzytelnianie lokalne w systemie Linux 107 Uwierzytelnianie i logowanie się użytkowników 107 Ograniczanie możliwości logowania się użytkowników 110 Blokowanie możliwości logowania się użytkowników 113 Monitorowanie aktywności użytkowników przy użyciu pakietu acct 116 Uwierzytelnianie użytkowników za pomocą klucza USB i mechanizmu PAM 120 Sprawdzanie autoryzacji użytkowników 125 Zarządzanie dostępem za pomocą systemu IDAM 128 Rozdział 5. Uwierzytelnianie zdalne 133 Zdalny dostęp do serwera/hosta przy użyciu połączenia SSH 133 Włączanie lub blokowanie możliwości logowania się użytkownika root za pośrednictwem sesji SSH 137 Ograniczanie zdalnego dostępu z użyciem sesji SSH opartej na kluczach 140 Zdalne kopiowanie plików 143 Konfiguracja serwera Kerberos na platformie Ubuntu 147 Zastosowanie serwera LDAP do uwierzytelniania użytkowników i zarządzania nimi 155 Rozdział 6. Bezpieczeństwo sieciowe 161 Zarządzanie sieciami TCP/IP 161 Zastosowanie analizatora pakietów do monitorowania ruchu w sieci 165 Zastosowanie zapory sieciowej iptables 169 Blokowanie połączeń ze sfałszowanych adresów IP 174 Blokowanie ruchu przychodzącego 178 Konfigurowanie i stosowanie pakietu TCP Wrappers 182 Blokowanie ruchu sieciowego z danego kraju przy użyciu zapory ModSecurity 186 Zabezpieczanie ruchu sieciowego przy użyciu protokołu SSL 191 Rozdział 7. Narzędzia bezpieczeństwa 197 sXID 197 PortSentry 200 Squid Proxy 204 Serwer OpenSSL 208 Tripwire 215 Shorewall 220 OSSEC 224 Snort 232 Rsync i Grsync - narzędzia do tworzenia kopii zapasowych 237 Rozdział 8. Dystrybucje systemu Linux związane z bezpieczeństwem 245 Kali Linux 245 pfSense 251 DEFT Linux 257 NST Linux 259 Security Onion Linux 263 Tails Linux 270 Qubes Linux 273 Rozdział 9. Usuwanie luk w zabezpieczeniach powłoki bash 281 Powłoka bash - ataki z wykorzystaniem luki Shellshock 281 Kwestie bezpieczeństwa - ataki z wykorzystaniem luki Shellshock 285 System zarządzania aktualizacjami i poprawkami bezpieczeństwa 291 Instalowanie aktualizacji i poprawek bezpieczeństwa w systemie Linux 297 Inne znane podatności i luki w zabezpieczeniach systemu Linux 300 Rozdział 10. Monitorowanie systemu i rejestrowanie zdarzeń 303 Przeglądanie plików dziennika i zarządzanie nimi za pomocą programu Logcheck 303 Monitorowanie sieci za pomocą skanera Nmap 307 Zastosowanie pakietu Glances do monitorowania systemu 311 Monitorowanie dzienników zdarzeń za pomocą programu MultiTail 315 Zastosowanie narzędzi systemowych - polecenie whowatch 318 Zastosowanie narzędzi systemowych - polecenie stat 322 Zastosowanie narzędzi systemowych - polecenie lsof 325 Zastosowanie narzędzi systemowych - polecenie strace 328 Monitorowanie sieci LAN w czasie rzeczywistym za pomocą pakietu IPTraf 331 Monitorowanie bezpieczeństwa sieci za pomocą pakietu Suricata 336 Monitorowanie sieci za pomocą pakietu OpenNMS 341 Rozdział 11. Bezpieczeństwo serwera Linux 349 Serwer WWW - usługa HTTPD 349 Logowanie zdalne - usługa Telnet 352 Bezpieczne logowanie zdalne - usługa SSH 354 Bezpieczeństwo przesyłania plików - usługa FTP 356 Bezpieczne przesyłanie poczty elektronicznej - usługa SMTP 358 Rozdział 12. Skanowanie i audytowanie systemu Linux 365 Instalowanie programu antywirusowego w systemie Linux 365 Skanowanie systemu za pomocą programu ClamAV 368 Wykrywanie rootkitów 372 Zastosowanie usługi auditd 376 Zastosowanie programów ausearch i aureport do przeglądania dzienników audytu 378 Audytowanie usług systemowych za pomocą polecenia systemctl 382 Rozdział 13. Skanowanie w poszukiwaniu luk i podatności oraz wykrywanie włamań 385 Monitorowanie bezpieczeństwa sieci z użyciem systemu Security Onion Linux 385 Wyszukiwanie luk i podatności na ataki z użyciem pakietu OpenVAS 389 Zastosowanie programu Nikto do skanowania serwerów WWW 395 Utwardzanie systemu przy użyciu programu Lynis 397