Rozdział 1. Optymalizacja i restrukturyzacja - definicja, zakres i cele. Kluczowe pojęcia - optymalizacja i restrukturyzacja. Cele optymalizacji w firmie. Zmiana jako kluczowy czynnik optymalizacji. Czym jest przerost zatrudnienia w organizacji. Zjawisko chomikowania pracy. Zmiany a otoczenie rynkowe i specyfika zasobów organizacji - pozyskiwanie informacji. Demografia jako punkt wyjścia. Zmiany a strategia. Rozdział 2. Czynniki, które muszą być brane pod uwagę przy optymalizacji. Znaczenie puli kapitału intelektualnego (zasobów wiedzy) w utrzymaniu potencjału wiedzy organizacji. Restrukturyzacja a ryzyko personalne. Rozdział 3. Rozpoczęcie procesu optymalizacji zatrudnienia w przedsiębiorstwie. Analiza zatrudnienia, organizacji pracy i struktury firmy jako punkt wyjścia optymalizacji zatrudnienia. Plan funkcji w firmie. Stanowiska - od funkcji do kompetencji. Doskonalenie struktury organizacyjnej. Rodzaje struktur organizacyjnych. Rozdział 4. Zadania kadry kierowniczej w procesie optymalizacji zatrudnienia. Tradycyjny kierownik a restrukturyzacja. Podejście procesowe szansą dla kierowników. Menedżer - osoba, która inicjuje zmiany i odpowiada za nie. Kierownicy średniego i niższego szczebla w procesie restrukturyzacji. Relacje kierownik - pracownicy w procesie restrukturyzacji. Pomoc działu personalnego dla kierowników różnych szczebli w procesie restrukturyzacji. Rozdział 5. Restrukturyzacja - narzędzia i procedura. Zestawienie obecnej struktury zatrudnienia z potrzebami - analiza przerostów zatrudnienia, niedoborów w zatrudnieniu oraz luki kompetencyjnej. Procedura analizy pracy. Określenie celów działań racjonalizacyjnych. Określenie koniecznych zmian ilościowych oraz jakościowych w zatrudnieniu w poszczególnych jednostkach organizacyjnych. Rozdział 6. Racjonalizacja systemów wynagradzania. Efektywność wynagrodzeń. Przegląd sytuacji związanej z wynagrodzeniami. Racjonalizacja systemu płac zasadniczych. Racjonalizacja systemu premii i nagród. Stworzenie racjonalnych zasad podwyżek (awansu płacowego). Rozdział 7. Racjonalizacja - działania uzupełniające. Przesunięcia wewnętrzne - mobilność pozioma pracowników. Telepraca - niewykorzystany potencjał oszczędności. Formuła zadaniowa - zadaniowy czas pracy. Outsourcing i inne formy przenoszenia wybranych funkcji na zewnątrz firmy. Podsumowanie: charakterystyka wybranych działań optymalizacyjnych w zakresie form zatrudnienia. Rozdział 8. Redukcja zatrudnienia. Konieczne zmiany w podejściu do redukcji. Polityka zwolnień - odpowiedzialne podejście pracodawcy. Odpowiednia komunikacja. Podsumowanie: przygotowywanie zwolnień - kompletna procedura postępowania. Zasady zwolnień - wytyczne do rozmów ze zwalnianymi pracownikami. Rozdział 9. Outplacement, czyli zwolnienia monitorowane. Historia, definicja, istota i formy outplacementu. Outplacement indywidualny. Czy zwolnienia monitorowane opłacają się pracodawcy? Załącznik 1. Korzyści ze zrealizowanego programu zwolnień monitorowanych - przykład Mleczarni Turek Sp. z o.o. Załącznik 2. Procedura outplacementu - przykład dobrej praktyki.